BỘ NỘI VỤ

Theo TS.Hoàng Thế Liên, Thứ trưởng Bộ Tư pháp, mô hình “ở đâu có UBND ở đó phải có HĐND” vẫn được nhiều đại biểu Quốc hội và nhà khoa học muốn giữ lại. Với quan điểm này, có thể xây dựng chính quyền địa phương theo ba mô hình như hiện nay và có tăng cường chức năng cho HĐND và UBND. Còn nếu không tổ chức HĐND ở một số cấp thì “phải tổng kết khách quan, nhìn thẳng vào sự thật, bảo đảm dân chủ, đồng thuận trong đánh giá kết quả thí điểm”.

Tuy nhiên, nhiều ý kiến cũng cho rằng mô hình tổ chức HĐND và UBND hiện nay là “rập khuôn, cào bằng”, chỉ có một khung pháp lý cho tổ chức chính quyền địa phương trong khi địa bàn và dân cư nông thôn và đô thị có nhiều điểm khác biệt gây khó cho công tác quản lý.

Thời gian qua, Chính phủ đã triển khai thực hiện thí điểm không tổ chức HĐND quận, huyện, phường và kết quả cho thấy, nhìn chung hoạt động bộ máy chính quyền địa phương được ổn định, hiệu lực, hiệu quả quản lý được duy trì, quyền đại diện của người dân được bảo đảm, tình hình kinh tế - xã hội, an ninh, quốc phòng, trật tự an toàn xã hội được giữ vững.

Theo đề xuất dự kiến của Chính phủ, chính quyền địa phương bao gồm hai cơ quan HĐND và UBND (hoặc ủy ban hành chính), theo mô hình chính quyền một cấp ở đô thị và chính quyền hai cấp ở nông thôn”. Ở những địa bàn không có HĐND thì thành lập cơ quan hành chính, là cơ quan cấp trên trực tiếp thực hiện nhiệm vụ quản lý hành chính và cung cấp dịch vụ công cho nhân dân trên địa bàn.

Một vấn đề trong chương Chính quyền địa phương đang nhận nhiều ý kiến trái chiều đó là có nên phân biệt rõ ràng giữa chính quyền đô thị và nông thôn. Bà Hoàng Thị Ngân – đại diện Văn phòng Chính phủ cho rằng, mô hình chính quyền đô thị và nông thôn “không thể khác biệt đến mức “cường điệu hóa” mà chỉ nên khác về số lượng cơ quan chuyên môn”. Theo bà Ngân chỉ cần quy định rõ, cái gì địa phương quyết định thì địa phương phải tự chủ, tự chịu trách nhiệm về tính hợp pháp của mình với trung ương.

Ông Vũ Hồng Khanh, Phó chủ tịch UBND TP Hà Nội thì đề nghị nên phân biệt chính quyền đô thị và nông thôn vì chính yếu tố “quản lý đô thị” là sự khác biệt giữa mô hình chính quyền ở quận, phường (đô thị) với huyện, xã (nông thôn). Và sự khác biệt có thể quy định chính quyền đô thị được tổ chức không hoàn chỉnh như chính quyền nông thôn hay chính quyền cấp tỉnh.

Mô hình chính quyền địa phương thực tế phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố như điều kiện lịch sử, văn hóa, xã hội, tự nhiên cũng như những quan điểm nhận thức của chính quyền nhà nước cấp trên. “Trên thế giới không tồn tại một mô hình tổ chức chính quyền địa phương tuyệt đối lý tưởng do đó chúng ta sẽ tham khảo để lựa chọn áp dụng một mô hình phù hợp giúp công tác quản lý thực sự hiệu quả”. TS Nguyễn Sĩ Dũng, Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội từng nhận định.