Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng ta đã dày công đào tạo, huấn luyện và xây dựng một đội ngũ cán bộ tận tụy, kiên cường, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ cách mạng vẻ vang. Người đã từng nói: "Vì lợi ích mười năm trồng cây - Vì lợi ích trăm năm trồng người". Tư tưởng và quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về cán bộ và sử dụng cán bộ là những di sản vô giá, đặc biệt trong điều kiện cần xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức nhà nước đáp ứng yêu cầu thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế. Tìm hiểu những tư tưởng của Người về công tác cán bộ và sử dụng cán bộ, chúng ta một lần nữa ghi tạc và phát huy những bài học quý báu mà Bác đã để lại cho Đảng và dân tộc ta.
Suốt một đời hoạt động cách mạng, Hồ Chí Minh luôn luôn chú trọng đến việc xây dựng đội ngũ cán bộ để có đủ sức mạnh hoàn thành sự nghiệp vẻ vang của Đảng, về vị trí của cán bộ, Người chỉ rõ cán bộ “là những người đem chính sách của Đảng, của Chính phủ giải thích cho dân chúng hiểu rõ và thi hành. Đồng thời đem tình hình của dân chúng báo cáo cho Đảng, cho Chính phủ hiểu rõ, để đặt chính sách cho đúng”. Cụ thể hơn, Hồ Chí Minh khẳng định rằng: “Cán bộ là cái gốc của mọi công việc; muôn việc thành công hay thất bại đều là do cán bộ tốt hay kém”. Do đó, trong xây dựng Đảng, công tác cán bộ là một trong những công tác quan trọng hàng đầu, có vai trò quyết định tới toàn bộ công tác xây dựng lực lượng cách mạng. Chính nhờ chú trọng huấn luyện và xây dựng lực lượng cán bộ tốt, Đảng ta đã lãnh đạo thành công Cách mạng Tháng Tám năm 1945, lãnh đạo thắng lợi hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, thống nhất đất nước và xây dựng chủ nghĩa xã hội hiện nay. Có thể nói, tư tưởng Hồ Chí Minh về cán bộ và công tác cán bộ có ý nghĩa to lớn đối với sự nghiệp cách mạng Việt Nam, đặc biệt là giai đoạn hiện nay.
Với tầm nhìn và trí tuệ vĩ đại, Người đã đề ra những yêu cầu, tiêu chuẩn cốt lõi của người cán bộ cách mạng xây dựng xã hội mới. Trong suốt quãng đời hoạt động cách mạng của mình, Hồ Chí Minh thường xuyên quan tâm tới vấn đề phẩm chất đạo đức của người cán bộ. Để làm tròn nhiệm vụ của mình mỗi cán bộ đảng viên phải vừa có đức, vừa có tài, vừa có năng lực vừa có phẩm chất. Trước hết, Bác nhiều lần đề cập trong các tác phẩm của mình: cán bộ phải suốt đời phấn đấu hy sinh cho lý tưởng của Đảng. Người cán bộ phải đặt quyền lợi của Đảng, của Tổ quốc lên trên hết và lên trước hết, phải kiên quyết “quét sạch chủ nghĩa cá nhân”, phải trung thành, tận tụy, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, “phải hết lòng, hết sức phục vụ cách mạng, phục vụ nhân dân”, “việc gì có lợi cho dân, dù nhỏ, cũng gắng sức làm, việc gì có hại cho dân, dù nhỏ, cũng hết sức tránh”. Theo Người, đạo đức là “cái gốc” của một chiến sĩ cách mạng. Đức là gốc, luôn làm cho tài năng phát triển; người thực sự có đức bao giờ cũng khiêm tốn, chịu khó học tập, phấn đấu nâng cao tài năng của mình để hoàn thành tốt nhiệm vụ của Đảng giao cho. Mỗi người đảng viên phải có những phẩm chất và đạo đức cách mạng cao quý: trung với Đảng, hiếu với dân, vượt qua mọi thử thách, suốt đời vì dân, vì cách mạng mà phục vụ. Người cán bộ ngoài ra còn phải có một đời tư trong sáng, phải là một tấm gương sáng trong cuộc sống, vừa hoàn thành tốt công việc chung của Đảng giao phó, vừa phải là một thành viên tốt của gia đỉnh, là công dân tốt ở khu dân cư và ngoài xã hội, gương mẫu, chan hoà, gần gũi với nhân dân. Điểm nổi bật nhất của Hồ Chí Minh là ở chỗ toàn bộ cuộc đời của Người là tấm gương sáng ngời về đạo đức cách mạng. Sức mạnh của đạo đức đã lan tỏa, thẩm thấu trong suốt chiều dài lịch sử của dân tộc, trở thành giá trị cốt lõi, vĩnh hằng của văn hóa trong các thế hệ các dân tộc ở trên đất nước Việt Nam.
Đồng thời, về năng lực cán bộ phải có năng lực lãnh đạo, tổ chức thực hiện đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước và các đoàn thể nhân dân. Đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước muốn hiện thực hóa trong cuộc sống, ngoài yêu cầu về việc đường lối, chủ trương, chính sách, quyết định đó phải đúng đắn, còn có việc phải tổ chức lãnh đạo toàn Đảng, toàn dân ra sức thực hiện thắng lợi, nghĩa là cán bộ phải “chuyên”, phải có “tài”, có năng lực, trí tuệ, chuyên môn để lãnh đạo, thực hiện nhiệm vụ cách mạng. Để đủ sức gánh vác nhiệm vụ đó, người cán bộ, Đảng viên phải luôn luôn học tập để nâng cao trình độ về mọi mặt, phải kiên trì học tập suốt đời. Người thẳng thắn chỉ rõ: “một dân tộc dốt là một dân tộc yếu”, rằng “Ngày nay không thể lãnh đạo chung chung được nữa, chỉ có lòng nhiệt tình không thôi thì chưa đủ, mà còn phải có tri thức nữa”. Hồ Chí Minh suốt đời chăm chỉ học tập, học ở nhà trường, học trong cuộc sống.
Tìm hiểu tư tưởng của Bác về công tác cán bộ, chúng ta có thể cơ bản rút ra được những quan điểm, bài học cụ thể, thiết thực cần phải được áp dụng như sau:
- Hiểu và đánh giá đúng cán bộ để lựa chọn và sử dụng đúng cán bộ. Đây là yêu cầu xuất phát để tiến hành các mặt khác của công tác cán bộ. Người cho rằng, cứ mỗi lần xem xét lại cán bộ, một mặt sẽ tìm thấy những nhân tài mới, mặt khác thì những người yếu kém sẽ bị lòi ra. Hiểu và đánh giá đúng cán bộ và tình hình công tác cán bộ phải có những yêu cầu riêng. Đồng thời, hiểu và đánh giá đúng cán bộ phải có những chuẩn mực phù hợp với từng thời kỳ, điều kiện, hoàn cảnh cụ thể, phải đánh giá một cách công minh, khách quan.
- Người làm công tác cán bộ khi đánh giá, xem xét cán bộ phải “tự biết mình”, tức là biết được “sự phải trái của mình”, sửa chữa những khuyết điểm của mình, để “mình càng ít khuyết điểm thì cách xem xét cán bộ càng đúng”.
- Phải “khéo dùng cán bộ”, “dùng người đúng chỗ, đúng việc”. Hồ Chí Minh nhấn mạnh: dụng nhân như dụng mộc, người thợ khéo thì gỗ to, nhỏ, thẳng, cong đều tùy chỗ mà dùng được.
- Ngoài ra, Người tập trung phê bình nghiêm khắc tệ “kéo bè kéo cánh” trong công tác cán bộ. Tệ này phát sinh từ bệnh bè phái, ai hợp với mình thì dù người xấu cũng cho là tốt, việc dở cũng cho là hay, rồi che đậy cho nhau, ủng hộ lẫn nhau; ai không hợp với mình thì người tốt cũng cho là người xấu, việc hay cũng cho là dở, rồi tìm cách gièm pha, nói xấu, tìm cách dìm người đó xuống. Khuyết điểm này rất tai hại, nó làm Đảng bớt mất nhân tài và không thực hành được đầy đủ chính sách của mình, làm hại sự thống nhất, nó làm mất sự thân ái, đoàn kết đồng chí, gây ra những mối nghi ngờ...
- Ngoài ra, Hồ Chí Minh nêu ra quan điểm toàn diện khi xem xét để đề bạt, bổ nhiệm cán bộ: Khi cất nhắc một cán bộ, cần phải xét rõ người đó có gần gũi quần chúng, có được quần chúng tin cậy và mến phục không. Lại phải xem người ấy xứng với việc gì. Nếu người có tài mà dùng không đúng tài của họ, cũng không được việc.
- Phải chú trọng đến công tác đề bạt cán bộ, Hồ Chí Minh lưu ý việc phải xem xét thật kỹ trước khi đề bạt cán bộ, sau khi đã đề bạt rồi thì phải theo dõi, giúp đỡ, kiểm tra người cán bộ đó; nếu không như thế thì hỏng việc. Người viết rõ: “cất nhắc cán bộ không nên làm theo lối giã gạo, nghĩa là trước khi cất nhắc không xem xét kỹ, khi cất nhác rồi thì không giúp đỡ họ, khi họ sai lầm thì đẩy họ xuống, chờ lúc họ làm khá lại cất nhắc lên; một cán bộ bị nhắc lên thả xuống ba lần như thế là hỏng cả đời. Hồ Chí Minh bày tỏ quan điểm quý trọng cán bộ khi cho rằng: “Đảng phải nuôi dạy cán bộ, như người làm vườn vun trồng những cây cối quý báu. Phải trọng nhân tài, trọng cán bộ, trọng mỗi một người có ích cho công việc chung của chúng ta”.
- Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ. Trong công tác cán bộ, phải chú ý việc đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, mà Hồ Chí Minh cho rằng, đây là công việc gốc của Đảng khi đặt trong mối quan hệ với nội dung vai trò của cán bộ. Để đào tạo xây dựng được đội ngũ cán bộ tốt, Hồ Chí Minh coi “Huấn luyện cán bộ là công việc gốc của Đảng”, Người yêu cầu phải xác định cho rõ huấn luyện cho ai, ai huấn luyện, huấn luyện gì, tài liệu huấn luyện ra sao, nhưng điều quan trọng nhất là xác định được mục đích của công tác huấn luyện đó làm sao cho mỗi cán bộ nâng cao thêm được nhận thức tư tưởng, tu dưỡng đạo đức cách mạng trong sạch hơn, tin tưởng hơn vào Đảng, vào nhân dân, vào tương lai của cách mạng, của dân tộc. Chính mục đích của công tác huấn luyện sẽ quy định nội dung, phương pháp, hình thức của công tác huấn luyện. Công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ là một công việc quan trọng, phải được tiến hành thường xuyên. Người chỉ dẫn rất rõ ràng mục tiêu, phương pháp học tập “Học phải thiết thực, lấy tự học làm cốt. Do thảo luận và chỉ đạo giúp vào”, đặc biệt nhấn mạnh “Học phải đi đôi với hành, lý luận phải gắn với thực tế”. Bởi lý luận mà không gắn với thực tiễn thì chỉ là lý luận suông, không có ích gì cho cách mạng, không thể phục vụ cách mạng.
- Hồ Chí Minh đặc biệt chú trọng việc đào tạo thế hệ cách mạng cho đời sau. Người coi đó là “một công việc rất quan trọng và rất cần thiết”. Tư tưởng chăm lo, đào tạo, bồi dưỡng những người kế tục sự nghiệp cách mạng vừa thể hiện tầm nhìn chiến lược của một nhà cách mạng “lo hôm nay và lo cho muôn đời sau”, vừa thể hiện một tấm lòng ưu ái của chủ nghĩa nhân văn cộng sản. Người chỉ rõ Đảng phải có trách nhiệm giáo dục, tổ chức, hướng dẫn họ thành những người kế tục trung thành và xuất sắc sự nghiệp cách mạng của Đảng và nhân dân. Sinh mệnh Đảng, tương lai của dân tộc phụ thuộc vào việc Đảng có quan tâm đúng mức đến sự nghiệp “trồng người” hay không.
Qua những tư liệu và những chia sẻ của các thế hệ cán bộ đã từng cống hiến, hoạt động cách mạng chung với Người, chúng ta càng khâm phục và thừa nhận tư tưởng Hồ Chí Minh về cán bộ và công tác cán bộ có ý nghĩa và thực tiễn sâu sắc. Đó là những quan điểm cơ bản chỉ đạo chung vào công tác đổi mới và chỉnh đốn Đảng trong tất cả các thời kỳ hoạt động của Đảng, đặc biệt trong thời kỳ cách mạng hiện nay, thời kỳ Đảng tiếp tục cầm quyền lãnh đạo sự nghiệp phát triển đất nước vì những mục tiêu của chủ nghĩa xã hội. Do đó, nhiệm vụ của các tổ chức, cá nhân là phải thực hiện tốt công tác cán bộ theo những huấn dạy của Người, tập trung vào những giải pháp cụ thể sau:
- Việc tu dưỡng đạo đức là việc làm thường xuyên trong suốt cuộc đời của người cán bộ đảng viên. Trường học tốt nhất cho việc rèn luyện phẩm chất đạo đức của cán bộ đảng viên là trong hoạt động thực tiễn, trong phong trào cách mạng của quần chúng. Người căn dặn: không ai có thể chủ quan cho rằng đạo đức của mình là đủ, cũng như tự mãn nghĩ rằng đạo đức của mình là có thừa. Mỗi cán bộ đảng viên phải học tập, phải rèn luyện theo phương châm “ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng trong”.
- Đổi mới toàn diện nền giáo dục, đào tạo với mục tiêu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo là “tạo chuyển biến căn bản, mạnh mẽ về chất lượng, hiệu quả giáo dục, đào tạo; đáp ứng ngày càng tốt hơn công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc. Giáo dục con người Việt Nam phát triển toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm năng, khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân; yêu gia đình, yêu Tổ quốc, yêu đồng bào; sống tốt và làm việc hiệu quả”. Gắn với quy hoạch phát triển nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, ứng dụng nhanh và hiệu quả tiến bộ khoa học công nghệ, kiên quyết chống bệnh thành tích, trọng bằng cấp, áp dụng phương pháp quản lý, đánh giá hiện đại theo năng lực thực tế làm cơ sở khen thưởng, đề bạt và sử dụng hiệu quả nguồn nhân lực, đặc biệt là nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ trong tình hình mới.
Hiện nay, các cấp ủy Đảng và chính quyền đang tích cực triển khai thực hiện Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 khóa XI của Đảng về “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay” mà một trong những nội dung trọng tâm là “xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp, nhất là cấp trung ương, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp công, nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế”. Mỗi tổ chức, cán bộ đảng viên cần nghiên cứu, suy ngẫm những tư tưởng, quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về công tác cán bộ để vận dụng vào thực tiễn địa phương, đơn vị mình, khắc phục những mặt hạn chế, bất cập trong công tác cán bộ hiện nay. Làm tốt nhiệm vụ được giao, xây dựng các chương trình, kế hoạch về công tác phát hiện, đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng hiệu quả cán bộ, công chức, hay nói cách khác là nguồn nhân lực của hệ thống chính trị, là nhiệm vụ then chốt, có vai trò quyết định, góp phần nâng cao hiệu quả công tác lãnh đạo, quản lý, cải cách hành chính, đáp ứng yêu cầu phát triển trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa - hiện đại hóa và hội nhập sâu rộng với quốc tế. Nhiệm vụ cơ bản hiện nay là phải tích cực đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về đạo đức, lối sống trong đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức.
Để giải quyết tốt vấn đề này, Thành phố hiện đang tích cực thực hiện chương trình đột phá nâng cao chất lượng nguồn nhân lực theo nội dung Chương trình hành động số 09-CTrHĐ/TƯ ngày 16 tháng 3 năm 2011 của Thành ủy và Quyết định số 22/2011/QĐ-UBND ngày 14 tháng 5 năm 2011 của Ủy ban nhân dân Thành phố, mục tiêu tạo chuyển biến rõ rệt trong nhận thức, năng lực và trình độ của đội ngũ cán bộ, công chức, xây dựng lực lượng lao động lành nghề, hội nhập tốt với khu vực và thế giới, phục vụ tốt hơn nhu cầu, đời sống của nhân dân. Đối với vị trí hiện tại của công chức làm công tác tổ chức, công tác cán bộ, công chức, viên chức của Thành phố Hồ Chí Minh, bản thân người viết và tập thể cơ quan luôn ý thức được vai trò quan trọng của công tác cán bộ của Đảng và Nhà nước, của Thành phố giao phó để tiếp tục cố gắng phấn đấu, hoàn thành tốt nhiệm vụ với những mục tiêu đề ra như sau:
- Tiếp tục tham mưu xây dựng cơ chế, chính sách đãi ngộ, thu hút cán bộ, công chức, viên chức có năng lực, trình độ, kinh nghiệm thực tiễn vào làm việc trong các cơ quan, đơn vị của hệ thống chính trị. Trong đó, sớm xây dựng và hoàn thiện cơ chế khuyến khích cán bộ, công chức chủ động, tự giác nâng cao trình độ, chuyên môn, nghiệp vụ.
- Tham mưu xây dựng và đổi mới quy trình đánh giá, đề bạt, bổ nhiệm cán bộ, công chức trên cơ sở đánh giá đúng năng lực và đạo đức của cán bộ, kiên quyết đấu tranh với các biểu hiện mất đoàn kết, bè phái, chủ nghĩa cá nhân trong công tác tổ chức nhà nước để phấn đấu làm tốt nhiệm vụ then chốt mà Đảng và Bác Hồ đã rất quan tâm.
- Tiếp tục mở rộng và kiểm soát chất lượng đào tạo, bồi dưỡng gắn với đánh giá, sử dụng, quy hoạch cán bộ, công chức sau đào tạo. Quan tâm bồi dưỡng cả chuyên môn, nghiệp vụ (chuyên) và đạo đức, phẩm chất, tinh thần, thái độ, tình cảm đối với Tổ quốc, với nhân dân và nhiệm vụ cách mạng được giao (hồng), xứng đáng với danh hiệu “người cán bộ trong thời đại Hồ Chí Minh”.
- Tiếp tục phát triển đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ cơ sở để tạo nguồn cho sự nghiệp “trồng người” của Đảng. Hướng dẫn, tạo điều kiện và giới thiệu cho tổ chức, cho Đảng những cá nhân, quần chúng ưu tú để xem xét bồi dưỡng, rèn luyện thành những cán bộ tốt, có phẩm chất và năng lực phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân.
Xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức nhà nước có đủ năng lực, phẩm chất đáp ứng yêu cầu thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, xây dựng nền kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế đã và sẽ là nhiệm vụ lâu dài, thử thách, đòi hỏi bản lĩnh của Đảng, của mỗi tổ chức, cá nhân phải không ngừng tìm tòi, nghiên cứu để tiếp tục lãnh đạo cách mạng Việt Nam đến thắng lợi. Có thể khẳng định: Tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về cán bộ và sử dụng cán bộ là những tư tưởng tiến bộ đầy tính khoa học và nhân văn, mãi mãi là chìa khoá, là kim chỉ nam cho chúng ta học tập, kế thừa và phát huy trong sự nghiệp đổi mới, công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước vì mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, dân chủ công bằng, văn minh”. Các thế hệ cán bộ, công chức, Đảng viên vừa thấm thía những bài học vô giá của Người, vừa nguyện hết lòng phấn đấu, hi sinh cho công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội, mãi giữ vững niềm tin và tình cảm dành cho lãnh tụ kính yêu./.