Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị
Bày tỏ ấn tượng về các ý kiến phát biểu, kết luận hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc cho biết, chúng ta có 4 cuộc cải cách lớn, đó là: cải cách giáo dục, cải cách tiền lương, cải cách hành chính và cải cách tư pháp. Bốn cuộc cải cách này phải tiếp tục được thực hiện, tuy khó nhưng chúng ta đã cố gắng triển khai trong suốt 10 năm qua, đặc biệt là trong nhiệm kỳ này. Trong đó, cải cách hành chính liên quan nhiều đến bộ máy, thể chế, đội ngũ, sự nghiệp công, tài chính công… với nhiều nội dung liên quan đến con người và bộ máy, do đó, càng phức tạp hơn.
Khái quát kết quả cải cách hành chính, Thủ tướng Chính phủ nêu rõ, chính sự cải cách hành chính trong thời gian qua đã góp phần cùng sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước trong sự nghiệp đổi mới đất nước trên tất cả các lĩnh vực kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại.
Theo Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, chúng ta hội nhập quốc tế sâu rộng, tham gia nhiều hiệp định thương mại tự do (FTA) và “chính các FTA này đã thúc đẩy chúng ta phải cải cách, nhất là cải cách hành chính”. Việt Nam được đánh giá là nền kinh tế có mức độ cải thiện điểm số, tăng hạng tốt nhất toàn cầu. Một loạt chỉ số của Việt Nam được các cơ quan, tổ chức quốc tế đánh giá có sự cải thiện cả về điểm số và vị trí xếp hạng so với năm 2011. Ví dụ, Chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu của Việt Nam duy trì xếp hạng cao, năm 2020 xếp thứ 42/131. Chỉ số năng lực cạnh tranh toàn cầu 2019, Việt Nam xếp thứ 67/141 quốc gia và nền kinh tế, tăng 10 bậc so với năm 2018, mức tăng cao nhất trên thế giới. Chỉ số Chính phủ điện tử năm 2020, Việt Nam xếp ở vị trí thứ 86/193 quốc gia, tăng 2 bậc so với 2018, duy trì tăng hạng liên tục từ năm 2014 đến nay.
Tại Hội nghị, Thủ tướng Chính phủ đã dẫn lại bài viết trên trang Sputnik về câu chuyện thành công của Việt Nam, cho biết Việt Nam đã chứng minh cho thế giới thấy bản lĩnh và sức mạnh quốc gia, dân tộc khi thoát khỏi danh sách nước nghèo nhanh hơn bất kỳ nước nào trong lịch sử hiện đại và tạo nên kỳ tích tăng trưởng kinh tế, GDP khiến chính các nước láng giềng phải “ghen tị”. Bài viết đã phân tích yếu tố tạo nên câu chuyện thành công của Việt Nam và khẳng định thành công của Việt Nam không xuất phát từ yếu tố may mắn, không phải từ trên trời rơi xuống mà nhờ Chính phủ nhanh chóng thực hiện các biện pháp cải cách, phòng, chống dịch một cách quyết liệt ngay từ đầu.
Tóm tắt một số kết quả nổi bật về cải cách hành chính, Thủ tướng Chính phủ nêu rõ, trong 10 năm qua, công tác cải cách thể chế được quan tâm chỉ đạo sát sao, đặc biệt là thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, thể chế về tổ chức và hoạt động của cơ quan hành chính nhà nước hướng về người dân, phục vụ Nhân dân, doanh nghiệp, phục vụ sự phát triển, giảm chi phí tuân thủ thủ tục hành chính. Trong giai đoạn 2011 - 2020, Chính phủ trình Quốc hội thông qua khoảng 200 dự án luật, pháp lệnh, nghị quyết, trong đó có nhiều văn bản mang tính nền tảng như Hiến pháp, Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, Luật Điều ước quốc tế, Bộ luật Dân sự, Bộ luật Hình sự, Luật Đầu tư, Luật Doanh nghiệp… Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành khoảng 2.050 văn bản quy phạm pháp luật; chính quyền địa phương ban hành gần 9.000 văn bản…
Cải cách thủ tục hành chính được xác định là một khâu đột phá, đã được triển khai mạnh mẽ ở tất cả các cấp hành chính. Thủ tướng Chính phủ với tư cách là Trưởng ban Cải cách tư pháp đã thấy rõ vai trò của Chính phủ và chính quyền các cấp đã nâng cao trách nhiệm trước Nhân dân, tạo thuận lợi hơn để Nhân dân, doanh nghiệp thông qua cải cách hành chính, nhất là năng lực cạnh tranh quốc gia, môi trường đầu tư kinh doanh. Thủ tướng Chính phủ nhắc lại câu chuyện trước đây sản xuất 1 thanh sô cô la “tốn” 13 loại giấy phép, thì hiện nay đã cải cách, loại bỏ hết các giấy phép này, nhưng sô cô la vẫn được sản xuất nhiều hơn… Chúng ta tiếp tục duy trì phát huy kết quả Đề án 30 để cơ bản hoàn thành đơn giản hóa thủ tục hành chính đạt tỷ lệ đến 95,85%, đơn giản hóa thủ tục hành chính giấy tờ công dân và các cơ sở dữ liệu liên quan đến quản lý dân cư (Đề án 896) đạt kết quả tích cực, khai trương đi vào vận hành cơ chế Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Danh mục hàng hóa kiểm tra chuyên ngành góp phần giảm chi phí, dẫn đến cắt giảm, đơn giản hóa 63% điều kiện kinh doanh, 68% danh mục hàng hóa phải kiểm tra chuyên ngành. Việc triển khai cơ chế một cửa, một cửa liên thông đã đạt được những kết quả rất tích cực, việc giải quyết thủ tục hành chính nhanh chóng, thuận tiện, giảm thiểu tình trạng chậm muộn, nhũng nhiễu, tỷ lệ giải quyết đúng hạn đạt 97,37%.
Cải cách tổ chức bộ máy hành chính Nhà nước được đẩy mạnh; khắc phục về cơ bản những tồn tại, hạn chế trong giai đoạn trước, phân rõ chức năng, nhiệm vụ, phân cấp quản lý giữa Trung ương và địa phương. Ở Trung ương đã giảm 12 tổ chức cấp vụ và tương đương, giảm 4 tổng cục, 10 đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Bộ. Một số địa phương đã thực hiện thí điểm mô hình đô thị thông minh, chính quyền đô thị như ở TP. Hà Nội, TP. Đà Nẵng, TP. Hồ Chí Minh, góp phần giảm nhiều đơn vị chuyên môn, giảm đến một nghìn tổ chức cấp phòng, giảm 130 tổ chức cấp chi cục, giảm gần 1.200 tổ chức cấp phòng thuộc chi cục, tinh giản biên chế đạt gần 9%...
VềXây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức có nhiều đổi mới, từng bước đáp ứng yêu cầu của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế.
Nhiều chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước được ban hành đã từng bước góp phần hoàn thiện chính sách về: thu thuế, thu nhập, tiền lương, chính sách an sinh xã hội...
Đặc biệt là, công tác hiện đại hóa nền hành chính đột phá qua kết quả xây dựng Chính phủ điện tử đã làm thay đổi nề lối, phương thức làm việc theo hướng hiện đại.
Tại Hội nghị, thay mặt Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc giá cao và biểu dương Ban Chỉ đạo cải cách hành chính của Chính phủ, các cơ quan, các địa phương đã chủ động, tích cực, làm việc hiệu quả giúp Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các Bộ, các ngành, các địa phương triển khai thực hiện tốt hơn công tác cải cách hành chính trong thời gian vừa qua.
Đồng thời, biểu dương và đánh giá cao vai trò của Bộ Nội vụ, Bộ Tư pháp, Bộ Tài chính, Bộ Thông tin và truyền thông, Văn phòng Chính phủ cùng các Bộ, ngành, địa phương khác đã có nhiều nỗ lực đạt thành tích trong công tác cải cách hành chính trong 5 năm, 10 năm qua.
Ghi nhận và đánh giá cao sự đồng hành, tích cực, có trách nhiệm của cộng đồng doanh nghiệp, hiệp hội, tổ chức trong công tác cải cách hành chính, nhất là trong cải cách thủ tục hành chính, điều kiện kinh doanh, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh và hiện đại hóa nền hành chính, xây dựng Chính phủ điện tử.
Thủ tướng Chính phủ đề nghị Bộ Nội vụ - Thường trực Ban Chỉ đạo cải cách hành chính của Chính phủ xem xét, đề xuất tiếp tục khen thưởng những tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong công tác cải cách hành chính thời gian qua.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được, Thủ tướng Chính phủ cũng lưu ý một số vấn đề như: thủ tục hành chính còn rườm rà, tình trạng gây khó khăn cho người dân và doanh nghiệp vẫn còn, mà cụ thể là sự chậm trễ, “đá bóng qua lại” giữa các cơ quan, minh bạch, phối hợp giữa các cơ quan, các Bộ vẫn còn chưa chặt chẽ. Vẫn còn những hiện tượng vòi vĩnh, đòi hối lộ một số cơ quan, đơn vị khi làm các thủ tục. Tổ chức bộ máy trong hệ thống nhiều nơi vẫn cồng kềnh, sử dụng kinh phí nhà nước còn lãng phí.
Thủ tướng Chính phủ đề nghị các Bộ, ngành, địa phương tiếp tục khắc phục những tồn tại, bất cập để làm cho nền hành chính văn minh, hiện đại hướng đến người dân, tạo môi trường thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp.
Về định hướng cải cách hành chính thời gian tới, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc nêu rõ một số nhiệm vụ cần thực hiện. Cụ thể:
Thứ nhất, thực hiện chiến lược số hóa với cơ sở dữ liệu dân cư tốt hơn. Tăng cường kiểm tra giám sát xử lý nghiêm tổ chức cá nhân vi phạm, tăng cường tính công khai minh bạch để công tác cải cách hành chính sát cơ sở, sát người dân, phục vụ người dân tốt hơn, “làm sao tiếng kêu của người dân, của doanh nghiệp ít đi”.
Thủ tướng nhấn mạnh dù công nghệ hiện đại thế nào nhưng vẫn hướng về người dân và doanh nghiệp, đảm bảo quốc phòng, an ninh của đất nước.
Công tác cải cách hành chính phải tiếp tục làm cho đất nước hùng mạnh, người dân, mọi tổ chức có khát vọng phát triển để Việt Nam hùng cường vào năm 2045.
Yêu cầu quán triệt Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh nội dung: “Đổi mới quản trị quốc gia theo hướng hiện đại, cạnh tranh hiệu quả. Tập trung ưu tiên hoàn thiện đồng bộ, có chất lượng và tổ chức thực hiện tốt hệ thống luật pháp, cơ chế, chính sách, tạo lập môi trường đầu tư kinh doanh thuận lợi, lành mạnh, công bằng cho mọi thành phần kinh tế, thúc đẩy đổi mới sáng tạo…”. Trên tinh thần ấy, công tác cải cách hành chính ở nước ta phải sát sao, có trọng tâm, bám sát mục tiêu đột phá chiến lược đã đề ra.
Xây dựng và tổ chức thực hiện Chương trình cải cách hành chính Nhà nước giai đoạn 2021 - 2030 một cách toàn diện, đồng bộ, có trọng tâm, trọng điểm, đi vào chiều sâu, thiết thực, hiệu quả, lấy người dân làm trung tâm, lấy sự hài lòng của người dân làm thước đo đánh giá chất lượng hoạt động của bộ máy hành chính nhà nước.
Sau Hội nghị này, Bộ Nội vụ khẩn trương hoàn thiện Dự thảo Nghị quyết Chương trình tổng thể cải cách hành chính Nhà nước giai đoạn 2021 - 2030 trong đó đề xuất kiện toàn Ban Chỉ đạo cải cách hành chính cho phù hợp với bộ máy mới báo cáo Chính phủ trước khi trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, ban hành.
Thứ hai, tiếp tục hoàn thiện hệ thống thể chế pháp luật, trong đó chủ yếu là hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, thể chế về tổ chức hoạt động của nền kinh tế nhà nước. Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh nguyên tắc luật dễ hiểu, dễ vận dụng, 1 luật cố gắng có 2 nghị định là nhiều nhất, 1 nghị định có không quá 1 thông tư và ban hành 1 văn bản thì phải hủy văn bản cũ; đặc biệt, không để nợ đọng văn bản quy phạm pháp luật do Chính phủ ban hành. Ngoài ra, cần hoàn thiện về thể chế kinh doanh và cạnh tranh tạo điều kiện cho doanh nghiệp phát triển lành mạnh.
Những thể chế này tận dụng tối đa hiệu quả những tri thức mới, công nghệ mới, kích thích mọi công dân và doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế - xã hội cùng tham gia khởi nghiệp, làm giàu chính đáng và đóng góp cho sự thịnh vượng chung của đất nước.
Thứ ba, tiếp tục cắt giảm, đơn giản hóa các quy định thủ tục hành chính liên quan đến người dân, doanh nghiệp, “làm sao việc giải quyết thủ tục của cơ quan Nhà nước ít tiếp xúc với người được giải quyết công việc để chống tham nhũng, tiêu cực, nhũng nhiễu, công khai, minh bạch”.
Thứ tư, tiếp tục xây dựng, hoàn thiện tổ chức bộ máy hành chính nhà nước. Tăng cường thí điểm chuyển giao một số nhiệm vụ và dịch vụ hành chính công mà Nhà nước không nhất thiết phải thực hiện cho doanh nghiệp, các tổ chức xã hội đảm nhiệm, “không phải việc gì các Bộ, ngành cũng ôm hết”, khiến bộ máy phình ra. Cần xem lại mô hình tổng cục với nhiều tầng nấc hiện nay.
Chúng ta có 58.000 đơn vị sự nghiệp công lập với hàng triệu biên chế, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu, đổi mới hệ thống tổ chức, quản lý và nâng cao hiệu quả hoạt động để tinh gọn đầu mối, khắc phục chồng chéo, dàn trải và trùng lắp về chức năng, nhiệm vụ của các đơn vị sự nghiệp công lập; rà soát, chuyển đổi các đơn vị sự nghiệp công lập có đủ điều kiện sang công ty cổ phần, đơn vị tự chủ.
Tăng cường phân cấp, phân quyền mạnh mẽ giữa Trung ương và địa phương, giữa cấp trên và cấp dưới, gắn quyền lợi và trách nhiệm, khuyến khích sự năng động, sáng tạo phát huy tính tích cực, chủ động của các cấp, các ngành trong thực hiện nhiệm vụ.
Nghiên cứu triển khai các biện pháp đổi mới phương thức quản lý nhà nước thông qua khoa học - công nghệ và ứng dụng khoa học công nghệ vào xây dựng Chính phủ điện tử đồng bộ, hiện đại.
Thứ năm, đẩy mạnh cải cách chế độ công vụ, công chức, xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức có kỹ năng, tinh thần trách nhiệm, đạo đức công vụ và cần được làm tốt hơn.
Thứ sáu, tiếp tục đổi mới cơ chế phân bổ ngân sách cho cơ quan, đơn vị gắn với nhiệm vụ được giao và sản phẩm đầu ra.
Thứ bảy, tiếp tục đổi mới mạnh mẽ lề lối, phương thức làm việc, thay đổi căn bản phương thức chỉ đạo điều hành, quản lý sang điện tử và dựa trên dữ liệu số; thực hiện chuyển đổi số quốc gia và xây dựng bộ máy hành chính nhà nước các cấp có đủ năng lực vận hành Chính phủ số, nền kinh tế số, xã hội số giữ vững ổn định kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh và hội nhập quốc tế.
“Cải cách đã là khó, cải cách hành chính đụng chạm đến bộ máy, đến con người thì càng khó hơn. Và chúng ta đặt vấn đề phải cải cách mạnh mẽ hơn”, Thủ tướng Chính phủ nói. Với tinh thần quyết tâm trước toàn Đảng, toàn dân, Thủ tướng Chính phủ hi vọng sau Hội nghị này, các cấp, các ngành, cán bộ, công chức, viên chức tiếp tục cải cách mạnh mẽ hơn nữa để đóng góp vào thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng. Cải cách để đưa đất nước tiến lên.
Anh Cao