BỘ NỘI VỤ

 

Dự Lễ khai mạc có Cục trưởng Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước Đặng Thanh Tùng; đại diện một số Bộ, ngành Trung ương; các nhà khoa học, sử học và lãnh đạo, đại diện lãnh đạo một số đơn vị thuộc, trực thuộc Bộ Nội vụ; ông Michael Croft, Trưởng đại diện UNESCO tại Việt Nam; ông Lê Xuân Kiêu, Giám đốc Trung tâm Hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám; bà Trần Mai Hương, Giám đốc Trung tâm Lưu trữ quốc gia I; ông Nguyễn Xuân Hùng, Giám đốc Trung tâm Lưu trữ quốc gia IV; đại diện UNESCO tại Việt Nam; đại diện lãnh đạo, công chức, viên chức các đơn vị thuộc Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước, Bộ Nội vụ; đại diện Khu di tích Cố đô Huế và Khu di tích Văn Miếu.

Diễn văn khai mạc Triển lãm, Cục trưởng Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước Đặng Thanh Tùng cho biết, với mục đích giới thiệu về Tết Nguyên đán trong cung đình dưới triều Nguyễn.

Lần đầu tiên, 80 di sản Châu bản tiêu biểu về Tết Nguyên đán trong cung đình được lựa chọn từ khối Châu bản triều Nguyễn - Di sản tư liệu thế giới để trưng bày giới thiệu đến đông đảo công chúng tại Khu di tích quốc gia đặc biệt Văn Miếu - Quốc Tử Giám. Triển lãm này nằm trong chuỗi các hoạt động phát huy giá trị tài liệu lưu trữ của Trung tâm Lưu trữ quốc gia I trong đời sống xã hội để tài liệu đến gần hơn với nhân dân.

Qua tài liệu lưu trữ và các tư liệu, hình ảnh minh họa, Triển lãm sẽ tái hiện một phần bức tranh Tết cung đình triều Nguyễn xưa; đồng thời, cho thấy sự gắn kết giữa Tết cung đình với Tết của muôn dân. Ban Tổ chức hy vọng rằng triển lãm này sẽ cung cấp thêm thông tin về các nghi lễ đón Tết trong cung đình cũng như trong nhân dân thông qua các di sản tư liệu quý giá, để các di sản này phát huy giá trị hơn nữa trong đời sống xã hội.

Phát biểu tại Lễ khai mạc, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Nguyễn Duy Thăng nhấn mạnh, Tết Nguyên đán của dân tộc là ngày lễ tết Cổ truyền lớn nhất của nước ta, đây cũng là thời gian để các thành viên trong gia đình gặp gỡ, sum vầy và cùng nhau ôn lại những gì đã trải qua trong một năm; đồng thời, cũng là dịp để các thành viên trong gia đình báo hiếu, tri ân, ghi ơn công sinh thành, dưỡng dục của cha mẹ.

Thứ trưởng Nguyễn Duy Thăng bày tỏ hy vọng, thông qua Triển lãm này dân chúng sẽ hiểu biết thêm và sâu hơn về các nghi lễ Tết trong cùng đình hòa quyện với tết cổ truyền của dân tộc.

Thứ trưởng cũng biểu dương Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước và Trung tâm Lưu trữ quốc gia I đã phối hợp với Trung tâm Hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám để tổ chức Triển lãm này.

Thứ trưởng đề nghị, Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước trong thời gian tới chỉ đạo các Trung tâm Lưu trữ quốc gia tiếp tục tổ chức các cuộc Triển lãm gắn liền với sự kiện ý nghĩa của đất nước, của dân tộc để giới thiệu với công chúng về truyền thống, nghi lễ tết truyền thống của dân tộc, đặc biệt là tết trong Cung đình và tết trong dân gian, qua đó góp phần giáo dục và phát huy các giá trị truyền thống của dân tộc.

 

Triển lãm tài liệu lưu trữ “Cung đình đón Tết” bố cục gồm ba chủ đề:

Chủ đề 1: Lễ nghi chuẩn bị đón Tết long trọng

Công việc chuẩn bị đón Tết trong hoàng cung được bắt đầu từ sớm, ngay từ mùng 1 tháng Chạp, bằng lễ ban lịch năm mới (Lễ Ban sóc), sau đó là nghi lễ thỉnh các vị tiên đế về “ăn Tết” với triều đình (Lễ Hợp hưởng), nghi thức biểu thị việc tạm ngưng công việc triều chính (Lễ Phong ấn), lễ đón xuân (Lễ Nghênh xuân, Tiến xuân).

Chủ đề 2: Tất niên - tiễn năm cũ, đón năm mới

Ngày 30 Tết trong hoàng cung diễn ra với các nghi lễ thiêng liêng - Lễ Tuế trừ, Trừ tịch, Lễ Thượng tiêu với ý nghĩa tống tiễn hết điều xấu của năm cũ để đón điều tốt đẹp của năm mới.

Chủ đề 3: Đầu năm đón phúc, tiết xuân ban lộc và đề cao chữ Hiếu

Ngày đầu năm mới, vua đích thân đến cung hoàng mẫu làm lễ chúc mừng. Làm lễ xong, vua ngự ở điện Thái Hòa, bách quan dâng biểu mừng. Sau lễ mừng tết, nhà vua ban yến, thưởng tết cho các hoàng thân, bá quan văn võ cũng như ban ân chiếu rộng khắp cho chúng dân.

Qua tài liệu lưu trữ cùng tư liệu, hình ảnh minh họa, Triển lãm tái hiện một phần bức tranh Tết cung đình triều Nguyễn xưa, đồng thời cũng phần nào cho thấy sự gắn kết giữa Tết cung đình với Tết của muôn dân.

Các nghi lễ đón Tết ở cung đình diễn ra long trọng, tưởng như khác xa với Tết cổ truyền trong dân gian - nhưng thấp thoáng đâu đó, trong từng nghi tiết, trong tâm thức đề cao chữ Hiếu và trong sự tạm ngưng công việc để thưởng thức tiết xuân ấm áp,… chúng ta sẽ thấy có những điểm gần gũi với Tết dân gian, hòa trong nét đẹp văn hóa truyền thống của dân tộc.

Xuất phát từ tình trạng vật lý và yêu cầu bảo vệ an toàn tài liệu lưu trữ, Ban Tổ chức chỉ đưa ra trưng bày các phiên bản. Bản gốc tài liệu hiện đang được bảo quản tại Trung tâm Lưu trữ quốc gia I, Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước.

Triển lãm diễn ra từ ngày 28/01/2021 đến hết ngày 23/02/2021.

 

Một số hình ảnh các đại biểu, du khách thăm quan và nghe hướng dẫn tại Triển lãm:

 

Một số hình ảnh Văn nghệ chào mừng khai mạc Triển lãm:

 

Anh Cao