BỘ NỘI VỤ

Đặc khu kinh tế Phú Quốc

Đề xuất thêm phương án thứ 3

Trước khi các đại biểu cho ý kiến vào dự thảo, báo cáo một số vấn đề lớn xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật này, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Khắc Định cho biết, hai vấn đề còn có nhiều ý kiến khác nhau là vấn đề xác định mô hình tổ chức chính quyền địa phương và việc thiết kế các chính sách liên quan tới đất đai tại đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt (HCKTĐB). Đây cũng là những nội dung trọng tâm, xuyên suốt của dự thảo Luật.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Khắc Định

Theo đó, về tổ chức chính quyền địa phương ở đơn vị HCKTĐB, Chủ nhiệm Nguyễn Khắc Định nhắc lại dự thảo Luật Chính phủ trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 4 đề xuất hai phương án tổ chức chính quyền địa phương ở đơn vị HCKTĐB.

Cụ thể, phương án 1: không tổ chức Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân tại đơn vị HCKTĐB mà thực hiện thiết chế Trưởng Đơn vị HCKTĐB do Thủ tướng Chính phủ bổ nhiệm, được phân quyền, phân cấp mạnh, có thẩm quyền quyết định và tổ chức thực hiện toàn bộ các hoạt động hành chính, kinh tế - xã hội trên địa bàn đơn vị HCKTĐB. Chính phủ đề xuất lựa chọn phương án này.

Phương án 2: Tổ chức chính quyền địa phương đơn vị HCKTĐB gồm có Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân.

Ông Định nêu rõ, trên cơ sở tiếp thu ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội, các chuyên gia và qua thảo luận, phân tích các ưu điểm, hạn chế của hai phương án do Chính phủ trình, nhiều ý kiến trong Thường trực UBPL đề xuất thiết kế Phương án 3.

Theo Phương án 3, chính quyền địa phương ở đơn vị HCKTĐB là cấp chính quyền địa phương gồm có Hội đồng nhân dân đơn vị HCKTĐB (gọi tắt là Hội đồng đặc khu) và Ủy ban nhân dân đơn vị HCKTĐB (gọi tắt là Ủy ban đặc khu) được tổ chức tinh gọn, chỉ quyết định một số vấn đề quan trọng, mang tính định hướng lớn, còn chủ yếu tập trung phân quyền, phân cấp thẩm quyền quản lý, điều hành ở đơn vị HCKTĐB cho Chủ tịch Ủy ban đặc khu.Giải thích lý do đưa ra phương án 3 này, ông Định phân tích: “Thực chất đây là phương án kết hợp nhiều ưu điểm của cả phương án 1 và phương án 2 do Chính phủ trình và được hoàn thiện thêm để khắc phục các hạn chế, phát huy những điểm mạnh của cả hai phương án”.

Nếu thực hiện theo phương án này sẽ có các ưu điểm như: bảo đảm phù hợp với quy định của Hiến pháp, phù hợp với đặc điểm của đơn vị HCKTĐB; thể hiện được chính quyền gần dân, sát dân, phát huy quyền làm chủ, quyền giám sát của Nhân dân; có nhiều đổi mới mạnh mẽ phù hợp với chủ trương, định hướng của Đảng về tổ chức, hoạt động của chính quyền địa phương, phát huy vai trò, trách nhiệm giải trình của người đứng đầu cơ quan hành chính đơn vị HCKTĐB, đáp ứng yêu cầu thử nghiệm đổi mới tổ chức bộ máy thuộc hệ thống chính trị; không đòi hỏi phải sửa đổi Luật Tổ chức chính quyền địa phương.

Hơn nữa, phương án này cũng tiếp thu kinh nghiệm của một số nước có đặc khu hành chính, đặc khu kinh tế là đơn vị hành chính (Thâm Quyến – Trung Quốc, Thành phố quốc tế tự do Jeju – Hàn Quốc) đều vẫn tổ chức chính quyền có cơ quan đại diện dân cử.

Ông Định cũng cho hay, với phương án 3 này đã có 9/12 thành viên Thường trực UBPL đã biểu quyết thông qua, chỉ có 3/12 thành viên tán thành phương án 1 và không có thành viên nào tán thành phương án 2.

Tán thành với việc thời hạn sử dụng đất tối đa 99 năm

Về các chính sách liên quan tới đất đai tại đơn vị HCKTĐB, dự thảo Luật quy định một số chính sách ưu đãi liên quan tới đất đai như về thời hạn sử dụng đất, miễn tiền thuê đất, thuê mặt nước, cho phép thế chấp tài sản gắn liền với đất tại các tổ chức tín dụng nước ngoài có hiện diện thương mại tại Việt Nam để vay vốn đầu tư… (Điều 17 và Điều 28).

Ông Nguyễn Khắc Định nhấn mạnh “để tạo cơ chế thu hút đầu tư, các chính sách đất đai tại đơn vị HCKTĐB cần có sự hấp dẫn, vượt trội so với quy định của pháp luật hiện hành và bảo đảm cạnh tranh quốc tế; tuy nhiên, cũng cần bảo đảm thận trọng, với mức độ ưu đãi hợp lý để tránh tình trạng lạm dụng, thiệt hại cho lợi ích của Nhà nước”.

Theo đó, về thời hạn sử dụng đất để sản xuất, kinh doanh tại đơn vị HCKTĐB, cơ quan này tán thành quy định thời hạn sử dụng đất tối đa là 99 năm như trong dự thảo Luật Chính phủ trình Quốc hội .

Đối với việc miễn tiền thuê đất tại đơn vị HCKTĐB, Thường trực UBPL đề nghị quy định chặt chẽ, cụ thể hơn về chính sách này theo hướng: thu hẹp phạm vi các dự án được miễn hoàn toàn tiền thuê đất (chỉ bao gồm các dự án đầu tư thuộc lĩnh vực văn hóa, thể thao và môi trường phục vụ lợi ích công cộng và dự án đầu tư khu hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo, trung tâm nghiên cứu và phát triển, y tế, giáo dục - đào tạo); đối với dự án đầu tư của nhà đầu tư chiến lược thì thời hạn miễn tối đa là 30 năm, dự án đầu tư thuộc ngành, nghề ưu tiên phát triển thì thời hạn miễn tối đa là 15 năm, nhưng không quá một nửa thời hạn sử dụng đất của dự án (Điều 28).