Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh với lối sống giản dị, khiêm tốn, luôn từ chối những lễ nghi phiền phức vào dịp sinh nhật mình, bởi lẽ, Người sợ tốn thời giờ, tiền bạc của nhân dân trong lúc đời sống và cuộc chiến đấu của nhân dân ta còn nhiều khó khăn, gian khổ. Bộ Nội vụ là một trong các Bộ quan trọng của Chính phủ, được Chủ tịch Hồ Chí Minh quan tâm gần sát, tin tưởng giao phụ trách nhiều lĩnh vực công tác quan trọng có tính chất nội trị quốc gia, Người cũng trực tiếp lực chọn nhân sự cao cấp để bố trí vào các vị trí lãnh đạo chủ chốt của Bộ. Năm 1950, nhân dịp mừng thọ 60 tuổi của Người, Bộ Nội vụ, khi đó Bộ trưởng là cụ Phan Kế Toại đã thiết thực dâng lên Hồ Chủ tịch một món quà đặc biệt, đó là những thành tích “nhỏ mọn” mà Bộ đã thực hiện được. Điều này được thể hiện trong tài liệu lưu trữ, hiện được bảo quản tại Trung tâm Lưu trữ quốc gia III, Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước - Bộ Nội vụ.
Tài liệu lưu trữ có ghi:
“Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phan Kế Toại gửi Hồ Chủ tịch:
Kính thưa cụ Chủ tịch, để mừng lễ chúc thọ 60 tuổi của Người, Bộ Nội vụ chúng tôi không có chút quà gì dâng lên hơn những thành tích nhỏ mọn”.
Kèm theo Văn bản này, Bộ Nội vụ gửi 03 bản báo cáo thành tích ngắn gọn về các nội dung: Tổ chức văn phòng các bộ, các ủy ban các cấp và lề lối làm việc; Quy chế công chức; Huấn luyện Bổ túc cán bộ cấp xã.
Ở phần thành tích về Tổ chức văn phòng và lề lối làm việc, Bộ Nội vụ có nhấn mạnh đến đề xuất của Bộ trong việc chỉnh đốn tổ chức văn phòng các bộ và các cơ quan trực thuộc, các Ủy ban kháng chiến hành chính, từ chỗ bao gồm Văn phòng (quản lý các mặt về chính trị) và Sự vụ (quản lý các mặt chuyên môn) (theo cách tổ chức đã quy định năm 1946) nay hợp nhất lại làm một cơ quan duy nhất gọi là Văn phòng Bộ, dưới quyền điều khiển của một Đổng lý. Việc này đã “đơn giản được phần nào bộ máy hành chính. Nó đã đánh dấu một bước tiến của Chính phủ về phương diện kiện toàn và thống nhất tổ chức. Bộ Nội vụ đã hân hạnh góp một phần sang kiến và kinh nghiệm để đi đến thành tích này”.
Đi đôi với việc chấn chỉnh tổ chức, Văn phòng Bộ Nội vụ đã dần dần sửa đổi lề lối làm việc, từ chỗ tìm được phương pháp theo dõi và hướng dẫn công tác của nhân viên đến chỗ làm việc có chương trình, kế hoạch cho từng phòng, từng nhân viên. “Nhất là từ ngày Hồ Chủ tịch đến thăm hôm 29/4 vừa rồi, những lời dạy bảo và căn dặn của Người đã thúc đẩy cơ quan phát triển đúng mực dân chủ nội bộ và đã gây một tác phong mới cho cơ quan tiến bộ về mọi mặt”.
Về quy chế công chức, Bộ Nội vụ đã khởi thảo một dự án quy chế công chức và được Hội đồng Chính phủ thông qua, đặt một hệ thống mới cho việc tổ chức các ngạch công chức Việt Nam, hợp với Chính quyền mới, và gây cho giới công chức tinh thần phục vụ nhân dân, đem hết khả năng ra phụng sự quốc gia trong giai đoạn chuyển mạnh sang tổng phản công.
Về việc huấn luyện cán bộ cấp xã, “được Hồ chủ tịch ân cần chỉ dẫn, trường Bổ túc cấp xã của Bộ Nội vụ đã tổ chức các khóa huấn luyện và bổ túc được một số cán bộ chỉ đạo cho công cuộc đánh giặc dựng nước”.
Trong tài liệu ngắn gọn này, nhiều lần Bộ trưởng Phan Kế Toại nhắc đến những cụm từ: “được Hồ Chủ tịch ân cần chỉ dẫn”, “sự ân cần của Hồ Chủ tịch”, “sự đặc biệt ân cần của Cụ đối với Bộ Nội vụ”, “sự khuyến khích của CỤ”…, đồng thời, văn bản luôn viết hoa những chữ “Người”, “cụ Chủ tịch”, “CỤ”, cho thấy tính thận trọng, thái độ trân trọng sự quan tâm của Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với Bộ Nội vụ.
Văn bản kết thúc bằng lời hứa như sau:
“So với sự đặc biệt ân cần của Cụ đối với Bộ Nội vụ, các thành tích ấy thiệt chưa xứng đáng, nhưng toàn thể nhân viên nhờ sự khuyến khích của CỤ, đã cố gắng rất nhiều và xin hứa sẽ cố gắng hơn nữa để mong đến ngày Lễ Chúc thọ 61 tuổi CỤ. sẽ dâng lên được nhiều thành tích xứng đáng hơn.
Với sự mong ước ấy, toàn thể nhân viên Bộ chúng tôi xin kính cẩn chúc Cụ luôn luôn mạnh khỏe và xin Cụ nhận tất cả tấm lòng kính phục và quý mến của chúng tôi”.
Hiện nay, các cấp bộ ngành và nhân dân cả nước đang chuẩn bị kỷ niệm 128 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh. Đọc lại tài liệu lưu trữ, thấy một món quà “nhỏ mọn” nhưng vô cùng ý nghĩa, thiết thực của Bộ Nội vụ dâng lên Người, để có thể khẳng định rằng, món quà đặc biệt và thiết thực nhất dâng lên Người, chính là những thành tích và kết quả hết sức cụ thể mà tất cả chúng ta đang thực hiện theo các cương vị công tác và chức trách của từng người, để mỗi cán bộ, đảng viên xứng đáng là công bộc của dân, là học trò, con cháu của Bác Hồ, là công dân của đất nước Hồ Chí Minh./.
Luyện Thu Thủy - Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước