BỘ NỘI VỤ

Câu chuyện của ông đã đưa tôi trở về với không khí cách mạng, trở về với niềm hạnh phúc tột độ của người dân lần đầu được cầm tấm thẻ cử tri đi bầu cử - quyền của người dân của một đất nước độc lập. Cụ Hà Đình Đạc sinh năm 1892, ở Làng Vực Thượng, Thọ Xuân, Thanh Hóa. Cách mạng Tháng Tám đã mang đến cho làng Vực Thượng một sinh khí mới đầy háo hức, phấn khởi. Khi đó, cụ Đạc được vào du kích tham gia dân quân tự vệ. Một ngày cuối năm 1945, trong khí thế tưng bừng chuẩn bị cho Tổng tuyển cử bầu Quốc dân Đại hội (Quốc hội) đầu tiên của chế độ mới, cụ Hà Đình Đạc nhận được một tấm thẻ cử tri với nội dung: “Tổng tuyển cử ngày 23.12.1945 để bầu Đại biểu Quốc dân Đại hội”.

Dù chỉ là một “mảnh giấy nhỏ” nhưng tấm thẻ cử tri là một minh chứng cho một thắng lợi nhảy vọt về thể chế dân chủ của nước ta. Người dân Việt Nam từ thân phận nô lệ của kiếp tôi đòi đã trở thành chủ nhân của một nước tự do độc lập, đã khẳng định với thế giới rằng: nhân dân Việt Nam quyết tâm bảo vệ nền độc lập, đã thực sự có đủ khả năng để tự quyết định vận mệnh lịch sử của mình, tự lựa chọn và dựng xây chế độ mới, chế độ Cộng hòa Dân chủ Nhân dân. Cụ Hà Đình Đạc là một trong những cử tri được tận hưởng niềm hạnh phúc tột độ của thời khắc đặc biệt ấy.

Cuộc bầu cử QH lần đầu tiên trong lịch sử đã kết thúc thắng lợi số cử hơn 90% cử tri - người dân Việt Nam từ 18 tuổi trở lên trong cả nước đã nô nức đi bỏ phiếu, thực hiện quyền làm chủ của mình. Cả nước đã bầu 333 đại biểu vào Quốc hội đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, trong đó, có 57% số đại biểu thuộc các đảng phái khác nhau, 43% không đảng phái, 87% số đại biểu là công nhân, nông dân, chiến sĩ cách mạng, 10 đại biểu phụ nữ và 34 đại biểu các dân tộc thiểu số. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã trúng cử với số phiếu cao nhất là 98,4%. Và tấm thẻ cử tri của cụ Hà Đình Đạc đã góp một phần nhỏ bé vào sự thành công của Cuộc tổng tuyển cử lịch sử ấy.

Tấm thẻ cử tri  thiêng liêng

PGS.TS. Hà Đình Đức cho biết, khi còn sống, cụ thân sinh ra ông rất nâng niu tấm thẻ cử tri đặc biệt này, cụ đã lưu giữ tấm thẻ như là một kỷ vật thiêng liêng. Năm 1958, Cụ Hà Đình Đạc qua đời, một trong những “tài sản quý” mà cụ thân sinh của mình để lại cho con cháu là là tấm thẻ cử tri. Tấm thẻ cử tri là vật chứng dân chủ đầu tiên mà cụ thân sinh ông được hưởng của chế độ mới, niềm hạnh phúc của một người dân một nước độc lập.

Rồi đến lượt mình, ông Hà Đình Đức đã lưu giữ rất cẩn thận tấm thẻ cử tri ấy như để giữ lại kỷ vật thiêng liêng của một người cha rất đáng kính của mình cũng như để lưu giữ được thời khắc lịch sử ấy với một niềm tự hào sâu sắc.

Thế hệ của tôi, sinh ra khi đất nước đã lặng yên tiếng súng, nước nhà đã độc lập nhưng được nghe ông kể về tấm thẻ cử tri đầu tiên và việc lưu giữ tấm thẻ cử tri không khỏi làm mình xúc động về một sự lưu giữ đầy trân quý.

Đúng với “chất” của một nhà nghiên cứu, ông đưa cho tôi một mảnh giấy nhỏ đã nhuộm màu thời gian, đó là tấm thẻ cử tri năm 1945 (bản mà Bảo tàng chế tác để ông Đức giữ lại) cùng rất nhiều giấy tờ liên quan khác mà ông đã lưu trữ chúng một cách rất chi tiết, cụ thể và có tính logic.

Rồi ông Đức chỉ vào tấm thẻ cử tri và nói, thế mà nó đã có “tuổi thọ” 70 năm có lẻ. Tuy hơi mờ nhưng những dòng chữ đánh máy và viết tay trên đó chúng ta vẫn có thể đọc được. Tất nhiên, vừa đọc vừa được sự “trợ giúp” của ông Đức, tôi đã có thể hiểu được những nội dung của tấm thẻ cử tri đặc biệt này.