Cũng từ đây kéo theo hàng loạt hệ lụy về sức khoẻ, xã hội đáng lo ngại, ảnh hưởng đến cả một thế hệ tương lai của đất nước.
Trong khi nhiều bậc phụ huynh nghĩ rằng con mình đang ăn kẹo hoặc chơi món đồ công nghệ mới, thì thực tế, đó lại là những sản phẩm thuốc lá điện tử được thiết kế tinh vi, đánh lừa cả trẻ em và người lớn. Đây là một trong những chiến thuật tinh vi và nguy hiểm nhất: Biến sản phẩm độc hại thành món đồ tưởng chừng ‘vô hại’, đánh lừa cả trẻ em lẫn người lớn.
Thuốc lá đội lốt đồ chơi và món ngọt
Trong những năm gần đây, thị trường chứng kiến sự bùng nổ của các loại thuốc lá điện tử với thiết kế: Nhỏ gọn như bút viết hoặc USB; Bao bì sặc sỡ, nhiều màu sắc như kẹo hoặc nước trái cây; Tích hợp đèn LED phát sáng, hình hoạt hình, thậm chí nhân vật truyện tranh
Thuốc lá đội lốt đồ chơi và món ngọt
Theo báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), có những sản phẩm còn được quảng cáo là “không nicotine” nhưng lại chứa hàm lượng nicotine cao gấp 2–3 lần thuốc lá thông thường, khiến người dùng – đặc biệt là trẻ em – nhanh chóng bị lệ thuộc.
Thuốc lá điện tử tiếp cận giới trẻ qua các nền tảng mạng xã hội đang diễn ra ngày càng phức tạp. Ngành công nghiệp thuốc lá hiện đại không còn tập trung vào quảng cáo truyền thống. Thay vào đó, họ sử dụng: Các nền tảng như TikTok, Instagram, YouTube để lan truyền nội dung “lifestyle” gắn với thuốc lá điện tử; thông qua người nổi tiếng, người ảnh hưởng trẻ tuổi để quảng bá sản phẩm một cách gián tiếp; Hashtag vui vẻ, thử thách sử dụng vape khiến giới trẻ tò mò và dễ tiếp cận
Mối nguy thực sự: Trẻ em là nạn nhân của sự ngụy trang
Việc thiết kế sản phẩm giống đồ chơi hoặc kẹo không chỉ gây tò mò mà còn làm giảm sự đề phòng từ trẻ nhỏ. Tại nhiều quốc gia, các trường hợp trẻ em dưới 10 tuổi nhập viện vì ngộ độc nicotine từ thuốc lá điện tử đang tăng mạnh.
Nhiều bạn trẻ bị cuốn vào vape (thuốc lá điện tử) vì tò mò, vì muốn thể hiện bản thân, hoặc đơn giản là vì... bạn bè hút thì mình cũng hút. Theo khảo sát, hơn 60% người hút thuốc bắt đầu từ việc bị bạn bè rủ rê. Nhiều bạn nghĩ thuốc lá điện tử “ít độc hại hơn”, “thơm thơm, không sao đâu”, nhưng thực chất vẫn chứa nicotine gây nghiện và nhiều hóa chất có hại cho phổi.
Mặt khác, chỉ vài cú click chuột là người chưa đủ tuổi đã có thể mua vape online, trong khi các cửa hàng không phép mọc lên ngay sát cổng trường học... Tất cả những điều đó cho thấy chỉ riêng luật thôi là chưa đủ. Điều quan trọng là mỗi người trẻ cần tỉnh táo, hiểu rõ và đủ bản lĩnh để nói “không” với khói thuốc, dù nó có được “trang điểm” bằng hương vị ngọt ngào hay vẻ ngoài bắt mắt đến đâu.
Tại Hội thảo khoa học về tư vấn và điều trị nghiện thuốc lá, TS.BS. Nguyễn Trung Nguyên - Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai đã cung cấp những thông tin khoa học để làm rõ hơn về các sản phẩm này: "Cần hết sức cẩn trọng với những thông tin chưa được kiểm chứng. Thuốc lá điện tử chứa nicotine, một chất gây nghiện mạnh, cùng với đó là nhiều loại hương liệu mà tác động lâu dài của chúng lên sức khỏe vẫn chưa được nghiên cứu đầy đủ. Đáng lo ngại, chúng tôi đã ghi nhận các trường hợp thuốc lá điện tử bị lợi dụng để pha trộn các chất cấm. Một tỷ lệ đáng kể trong số đó là học sinh, sinh viên."
Lời kêu gọi từ cộng đồng y tế
Để bảo vệ thế hệ trẻ khỏi chiến lược tiếp thị ngụy trang nguy hiểm này, WHO và các tổ chức y tế quốc tế khuyến nghị: “Việc sử dụng các hương vị hấp dẫn, bao bì bắt mắt có thể thu hút sự chú ý của giới trẻ, khiến họ lơ là trước những nguy cơ tiềm ẩn về sức khỏe và khả năng gây nghiện của sản phẩm. Điều này đòi hỏi sự nhìn nhận khách quan và thận trọng từ cộng đồng”
Cuộc chiến phòng chống tác hại của thuốc lá là một hành trình dài, đòi hỏi sự kiên trì và nỗ lực không ngừng. Những bằng chứng khoa học và những phân tích từ các chuyên gia đã giúp chúng ta nhận diện rõ hơn những nguy cơ và những chiến lược cần thiết.
Đừng để sự đáng yêu che giấu sự độc hại. Khi thuốc lá điện tử được ngụy trang như món đồ chơi hay món ăn vặt, không chỉ trẻ em, mà cả người lớn cũng có thể bị đánh lừa.
Hãy cùng nhau lan tỏa những thông tin chính xác, nâng cao nhận thức và chung tay hành động để từng bước giảm thiểu tác hại của thuốc lá, vì một Việt Nam khỏe mạnh và một tương lai tươi sáng hơn.