BỘ NỘI VỤ

 Thuốc lá điện tử mô phỏng lại hình dạng và chức năng của thuốc lá truyền thống. Nhưng khác với thuốc lá truyền thống, thuốc lá điện tử không tạo khói mà tạo ra luồng hơi có mùi vị và cho người hút cảm giác giống hút thuốc lá thật.

Lý giải về trào lưu hút thuốc lá điện tử hay thuốc lá thế hệ mới đang ngày càng “xâm nhập” sâu vào thế giới học đường với tỷ lệ học sinh và trẻ vị thành niên đã từng “thử” ít nhất một lần là bởi thuốc lá điện tử có nhiều loại hương vị khác nhau, chủ yếu giống các loại trái cây như ổi, xoài, bưởi, vải... Đặc biệt, hình dáng bên ngoài của thuốc lá điện tử được làm giống như thỏi soi môi, bút, USB nên có thể dùng ở nhà hoặc mang theo dễ dàng vào lớp học để sử dụng mà rất khó bị phát hiện. Như vậy, thuốc lá điện tử được ví như “cạm bẫy hương vị” khi đánh trúng tâm lý tò mò và thích thể hiện cái tôi của tuổi mới lớn. 

Một số liệu khảo sát cho thấy, có đến 90% người dùng thuốc lá điện tử đều ở lứa tuổi dưới 18. Các bạn trẻ sử dụng thuốc lá điện tử như một thú vui và nghĩ đó là cách để thể hiện bản thân với bạn bè cùng trang lứa. Đa số đều bắt đầu bằng việc dùng thử cho biết, và sau đó là bị nghiện nicotine. Điều đáng lưu ý là hầu hết học sinh đều biết trường học là nơi cấm hoàn toàn việc hút thuốc lá điện tử nhưng một số học sinh vẫn cố tình rủ nhau lén lút sử dụng vào những giờ ra chơi hoặc tan học.

Thời gian qua, tác hại của thuốc lá điện tử đã được cảnh báo rất nhiều và hầu hết sản phẩm này trên thị trường được khảo sát là không rõ nguồn gốc xuất xứ và không được phân phối qua các kênh chính thống. Đồng thời, việc tuyên truyền về tác hại của thuốc lá điện tử cũng đã được các cấp, ngành liên quan tuyên truyền quyết liệt, nhất là tại các trường học. Các trường học đã đa dạng hóa các hình thức tuyên truyền, vận động để các học sinh hiểu rõ được tác hại của thuốc lá điện tử cũng như các kỹ năng phòng tránh, xử phạt khi phát hiện. Phối hợp với các bậc phụ huynh thường xuyên nhắc nhở các em, tăng cường công tác kiểm tra phát hiện và xử phạt khi có học sinh có dấu hiệu sử dụng thuốc lá điện tử. Tuy nhiên, một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng hút thuốc lá điện tử ở học sinh tăng cao là do hút thuốc lá điện tử dễ mua và sử dụng. 

Giải trình chất vấn của đại biểu Quốc hội về tình trạng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng chưa được thừa nhận ở Việt Nam nhưng lại được bán tràn lan trên thị trường, nhất là qua môi trường không gian mạng, đến mức đáng báo động, gây ảnh hưởng đến sức khỏe của người dân, nhất là giới trẻ. Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên khẳng định quan điểm của Bộ này là cần phải bảo vệ sức khỏe nhân dân.
 

 Bộ Công Thương đã đề xuất Chính phủ tạm dừng thông qua Nghị định về quản lý thuốc lá thế hệ mới cho đến khi Bộ Y tế đánh giá chính thức về tác hại của sản phẩm này. Trong quá trình triển khai xây dựng Nghị định theo chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Công Thương cũng nhận được ý kiến của Bộ Y tế và đồng tình về việc tạm dừng thông qua Nghị định và đã được Thủ tướng Chính phủ chấp nhận.

"Nếu Bộ Y tế khẳng định sản phẩm thuốc lá thế hệ mới có hại sức khỏe tới mức phải cấm, Bộ Công Thương ủng hộ là cần sớm sửa đổi quy định pháp luật liên quan để các loại sản phẩm này không được lưu hành", Bộ trưởng nhấn mạnh.

 Bộ trưởng cho biết thêm, trên thực tế, đến nay Bộ Công Thương chưa cấp phép kinh doanh cho bất kể đại lý hay website nào kinh doanh sản phẩm này. Đồng thời, Bộ cũng đã chỉ đạo lực lượng quản lý thị trường phối hợp với các lực lượng chức năng địa phương kiểm tra, kiểm soát và xử lý rất nhiều vụ, có những vụ đã chuyển sang cơ quan chức năng xử lý theo quy định của pháp luật.

Theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Y tế sẽ tiếp tục tổng kết vấn đề này và tiếp tục đưa ra đề xuất về việc sửa đổi luật trong thời gian tới.
 

 Trước đó, trong phiên chất vấn và trả lời chất vấn chiều 04/6/2024, liên quan đến nội dung trên, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, kinh doanh thuốc lá là ngành nghề kinh doanh có điều kiện và được điều chỉnh bởi Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá và Nghị định số 67/2013/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật phòng, chống tác hại của thuốc lá về kinh doanh thuốc. Tuy nhiên, sản phẩm thuốc lá thế hệ mới bao gồm cả thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng thì chưa được định nghĩa cụ thể trong luật hiện hành. Bộ trưởng cho rằng đây là một "khoảng trống pháp lý" cần được bổ sung.

Cũng theo Bộ trưởng, các vi phạm đối với thuốc lá truyền thống hay thuốc lá thế hệ mới hiện nay chủ yếu là do nhập lậu. Do đó, lực lượng chức năng cần ngăn chặn ngay từ biên giới, khi đã vào nội địa rồi việc quản lý gặp nhiều khó khăn.
 

Trước khi các đề xuất trên được thông qua và triển khai thực hiện trong thực tế, để ngặn chặn tình trạng hút thuốc lá điện tử trong học sinh, các cấp, ngành, đoàn thể và nhà trường cần phối hợp chặt chẽ, tăng cường tuyên truyền nâng cao nhận thức cho học sinh về tác hại của hút thuốc lá điện tử.

Bên cạnh đó, các phụ huynh học sinh cần thường xuyên quan tâm, quản lý con em của mình về thời gian, tiền bạc, quan hệ bạn bè và thói quen sinh hoạt hằng ngày để kịp thời nhắc nhở, chấn chỉnh, định hướng, khuyến khích các con có lối sống lành mạnh, tham gia các hoạt động ngoại khóa… từ đó, giúp các em có ý thức bảo vệ sức khỏe bản thân và những người xung quanh trước tác hại của thuốc lá nói chung và hút thuốc lá điện tử nói riêng.