Nghị định này được đánh giá là một bước tiến quan trọng, nhằm giải quyết các bất cập, vướng mắc trong thực tiễn, đồng thời thể chế hóa các chủ trương của Đảng về đẩy mạnh phân cấp, phân quyền trong hệ thống chính trị, tạo cơ sở pháp lý đầy đủ, thuận lợi khi áp dụng các quy định của pháp luật về thi đua, khen thưởng.
Cơ sở và sự cần thiết ban hành Nghị định
Việc ban hành Nghị định 152/2025/NĐ-CP xuất phát từ nhiều cơ sở pháp lý và thực tiễn. Đặc biệt, Nghị định này cụ thể hóa các quan điểm, chủ trương của Đảng về công tác thi đua, khen thưởng, trong đó có Chỉ thị số 41-CT/TW ngày 26/12/2024 của Bộ Chính trị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thi đua, khen thưởng trong tình hình mới.
Trên cơ sở thực tiễn, Luật Thi đua, khen thưởng số 06/2022/QH15 được Quốc hội thông qua ngày 15/6/2022, Luật có 96 Điều, với nhiều điểm mới đột phá, trong đó đã đẩy mạnh phân quyền cho Chính phủ quy định chi tiết 39 nội dung, phân cấp cho Bộ, ban, ngành, tỉnh quy định chi tiết 19 nội dung để kịp thời giải quyết những vấn đề phát sinh từ thực tiễn và đặc điểm tình hình của Bộ, ngành, địa phương.
Tuy nhiên, sau gần 02 năm triển khai Nghị định số 98/2023/NĐ-CP, một số vấn đề đã phát sinh như quy định về nguyên tắc xét khen thưởng chưa thống nhất, việc xét tặng Cờ thi đua của Chính phủ còn phát sinh thủ tục hành chính, việc quy định về khen thưởng quá trình cống hiến cần điều chỉnh để phù hợp với thực tiễn; quy định về thẩm quyền khen thưởng, đề nghị khen thưởng không còn phù hợp sau khi thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị; hồ sơ, thủ tục xét tặng danh hiệu thi đua và hình thức khen thưởng còn bất cập, việc quy định tổ chức và hoạt động của Hội đồng Thi đua - Khen thưởng các cấp chưa phù hợp trong quá trình triển khai cụ thể ở các cơ quan, đơn vị; quy định trách nhiệm chi thưởng, nội dung chi thưởng...chưa phù hợp cần phải sửa đổi, bổ sung, hướng dẫn để giải quyết bất cập phát sinh từ thực tiễn; một số mẫu văn bản áp dụng trong hồ sơ, thủ tục khen thưởng ban hành kèm theo phụ lục của Nghị định 98/2023/NĐ-CP chưa phù hợp với thực tiễn, chưa hướng dẫn cụ thể việc thể hiện thành tích “tổ chức đảng, đoàn thể trong sạch, vững mạnh” trong báo cáo thành tích của tập thể; một số nội dung liên quan đến Mẫu Huân chương, thủ tục cấp đổi, cấp lại hiện vật khen thưởng.. Do đó, việc xây dựng Nghị định mới để thay thế Nghị định 98/2023/NĐ-CP là cần thiết để đảm bảo tính đồng bộ, đầy đủ và thuận lợi khi áp dụng pháp luật về thi đua, khen thưởng.
Mục đích ban hành của Nghị định
Nghị định 152/2025/NĐ-CP ra đời với các mục đích chính sau:
Tiếp tục thể chế hóa các chủ trương của Đảng về công tác thi đua, khen thưởng, kế thừa những quy định phù hợp và khắc phục các hạn chế, bất cập từ thực tiễn.
Đảm bảo tính hợp hiến, hợp pháp, thống nhất và đồng bộ của hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về thi đua, khen thưởng, đơn giản hóa thủ tục hành chính, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước.
Hoàn thiện các quy định pháp luật về thi đua, khen thưởng phù hợp với chủ trương sắp xếp tổ chức bộ máy trong hệ thống chính trị, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền triệt để.
Những nội dung chủ yếu của Nghị định
Nghị định gồm có 9 Chương và 61 Điều, với các nội dung cơ bản:
Nghị định phân cấp, phân quyền 19 nhiệm vụ cụ thể. Trong đó, 08 nhiệm vụ, quyền hạn của Chính phủ được phân quyền cho Thủ tướng Chính phủ thực hiện. Đồng thời, 08 nhiệm vụ, quyền hạn của Chính phủ được phân cấp cho Bộ, ban, ngành, tỉnh thực hiện.
Quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Thi đua, khen thưởng: Nghị định kế thừa các quy định ổn định từ Nghị định số 98/2023/NĐ-CP, đồng thời điều chỉnh tiêu chuẩn một số danh hiệu thi đua, hình thức khen thưởng, tên danh hiệu thi đua… để phù hợp với mô hình chính quyền địa phương 02 cấp. Các điểm đáng chú ý bao gồm:
Trách nhiệm của người đứng đầu: Quy định rõ người đứng đầu phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về việc đề nghị khen thưởng, đảm bảo khen thưởng chặt chẽ, chính xác, thực chất, đúng người, đúng việc.
Cắt giảm thủ tục hành chính: thủ tục xin ý kiến các cơ quan liên quan đối với khen thưởng tổ chức kinh tế, cá nhân là người đại diện pháp luật của tổ chức kinh tế, bỏ thành phần hồ sơ là chứng nhận hoặc xác nhận thành tích trong hồ sơ đề nghị xét khen thưởng Huân chương (03 loại Huân chương tương ứng với 09 cấp độ khen thưởng), 01 Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ để tích hợp vào báo cáo thành tích đề nghị khen thưởng.
Điều chỉnh các mẫu văn bản: Sửa đổi các mẫu tờ trình, báo cáo thành tích, xác nhận sáng kiến, đề tài khoa học…
Quy định về Hội đồng Thi đua – Khen thưởng Trung ương: Quy định cụ thể tổ chức và hoạt động phù hợp với điều kiện thực tế.
Bổ sung các quy định liên quan đến trách nhiệm chi thưởng, sử dụng quỹ thi đua, khen thưởng, và mức chi cụ thể cho hoạt động xét tặng các danh hiệu vinh dự nhà nước và giải thưởng.
Nghị định 152/2025/NĐ-CP có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2025, thay thế cho Nghị định số 98/2023/NĐ-CP ngày 31/12/2023 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Thi đua, khen thưởng và Nghị định số 28/2024/NĐ-CP ngày 06/3/2024 của Chính phủ quy định chi tiết trình tự, thủ tục xét tặng, truy tặng “Huy chương Thanh niên xung phong vẻ vang” và việc khen thưởng tổng kết thành tích kháng chiến.