Phát biểu tại Hội nghị, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu nhấn mạnh: Nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Quốc hội (QH), UBTVQH, Hội đồng dân tộc, các Ủy ban của QH, Đoàn đại biểu Quốc hội (ĐBQH) và ĐBQH trong việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định của Hiến pháp và pháp luật là đòi hỏi khách quan và yêu cầu của thực tiễn hoạt động Quốc hội, bảo đảm để Quốc hội thực sự là cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân, cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất.
 |
| Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu (thứ 2 từ trái sang) chủ trì Hội nghị |
Ngày 1/11/2011, UBTVQH đã ban hành Nghị quyết 271/NQ-UBTVQH13 về một số cải tiến, đổi mới để nâng cao chất lượng hoạt động của Quốc hội, là văn bản quan trọng đề ra nhiều giải pháp cụ thể để cải tiến, đổi mới trong tổ chức kỳ họp Quốc hội, phiên họp của UBTVQH, hoạt động của Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, đoàn đại biểu Quốc hội và các đại biểu Quốc hội; hoạt động tiếp xúc cử tri, cung cấp thông tin phục vụ đại biểu Quốc hội; công tác đảm bảo tài chính... với mục đích để Quốc hội hoàn thành chương trình, nội dung công việc có chất lượng nhưng vẫn giảm thiểu được thời gian và chi phí.
Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu đề nghị: Theo chức năng, nhiệm vụ của mình, các đại biểu thảo luận, đề xuất các sáng kiến để triển khai nghiêm túc Nghị quyết. Trong đó, tập trung một số vấn đề: Làm rõ cơ chế phối hợp thực hiện trong việc xây dựng các chương trình kỳ họp Quốc hội, phiên họp UBTVQH; cơ chế phối hợp thẩm tra, tiếp thu, chỉnh lý dự án luật, dự thảo các nghị quyết; cơ chế, hình thức, cách thức để Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban tham gia ngay từ đầu quá trình soạn thảo dự luật...
Báo cáo về việc triển khai Nghị quyết, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc đã trình bày rõ dự kiến cách thức triển khai, phân công trách nhiệm cụ thể và đề xuất cơ chế phối hợp của các cơ quan, đơn vị hữu quan trong việc thực hiện các quy định của Nghị quyết về chuẩn bị chương trình kỳ họp; chuẩn bị và trình bày văn bản tại Hội trường; thảo luận tại kỳ họp; chất vấn và trả lời chất vấn; xây dựng dự thảo nghị quyết; hoạt động báo chí. Việc chuẩn bị nội dung, chương trình, gửi tài liệu, thảo luận, chất vấn tại phiên họp UBTVQH; tổ chức hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách. Hoạt động của Hội đồng dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội; hoạt động báo cáo giải trình của các Bộ trưởng, Trưởng ngành tại Hội đồng dân tộc, Ủy ban của Quốc hội. Trách nhiệm trong hoạt động tiếp xúc cử tri; cung cấp thông tin phục vụ đại biểu Quốc hội; công tác bảo đảm tài chính.
Theo Phó Chủ nhiệm Ủy ban pháp luật Quốc hội Lê Minh Thông, hiện nay chỉ có 1/3 đại biểu Quốc hội làm nhiệm vụ chuyên trách, còn lại vẫn phải đảm bảo những trách nhiệm khác nhau ở các cơ quan hành pháp, tư pháp và các tổ chức xã hội…Vì vậy, trước một khối lượng tham gia các văn bản pháp luật, Dự thảo Luật... lớn, phức tạp và quan trọng của đất nước, các đại biểu không thể đủ thời gian, trình độ, kinh nghiệm để tham gia tất cả các lĩnh vực này. Do đó, theo đại biểu Lê Minh Thông, việc nâng cao năng lực hoạt động đại biểu Quốc hội là rất quan trọng, UBTVQH cần nghiên cứu cơ chế hỗ trợ các đại biểu QH được quyền sử dụng đội ngũ chuyên gia hỗ trợ, tư vấn theo cơ chế thống nhất.
 |
| Các đại biểu tham dự Hội nghị |
Đồng quan điểm với đại biểu Lê Minh Thông, Phó Chủ tịch Ủy ban Mặt trận tổ quốc Việt Nam Nguyễn Văn Pha cũng cho rằng cần ưu tiên tạo điều kiện cả thời gian, kinh phí... cho đội ngũ đại biểu làm nhiệm vụ chuyên trách vì đây chính là “đầu tàu” để hoạt động Quốc hội phát huy tốt vai trò, hiệu quả.
Liên quan đến hoạt động chất vấn, trả lời chất vấn, đa số các đại biểu đồng tình với tinh thần đổi mới thể hiện ở câu hỏi chất vấn ngắn, rõ, trực tiếp, không quá 2 phút. Tuy nhiên đại biểu Bùi Đức Súy, Phó Ban công tác dân nguyện Quốc hội đề nghị giới hạn mỗi đại biểu chỉ nêu 1 câu hỏi trong 1 phút. Trả lời chất vấn cần trực tiếp, đi thẳng vào vấn đề, không vòng vo và phải làm rõ được tình hình, trách nhiệm và đề xuất được giải pháp; có tính chất đối thoại, tranh luận chứ không dừng lại ở việc hỏi để biết thông tin. Các đại biểu Nguyễn Đình Quyền, (Phó Chủ nhiệm Ủy ban tư pháp Quốc hội), Phạm Đức Châu (Đoàn đại biểu QH Quảng Trị) và nhiều đại biểu khác đề nghị cần tăng cường hơn nữa hoạt động điều trần để vừa làm rõ nội dung, nâng cao trách nhiệm của các bộ, ngành đồng thời tăng cường vai trò của các Ủy ban, mặt khác để các đại biểu cũng giảm bớt các câu hỏi chất vấn.
Thảo luận về việc chuẩn bị kỳ họp Quốc hội và phiên họp của UBTVQH, các ý kiến phát biểu đều đồng tình cần chủ động chuẩn bị sớm chương trình, trong đó giao trách nhiệm chính cho Văn phòng Quốc hội, phối hợp với Văn phòng Chính phủ, Văn phòng Trung ương, các bộ, ngành, sớm gửi xin ý kiến các đoàn đại biểu Quốc hội, các đại biểu Quốc hội trước khi trình. Trả lời kiến nghị của cử tri, các cơ quan Bộ, ngành trung ương thực hiện rất chậm, thêm vào đó, việc gửi tài liệu muộn đến các vị đại biểu Quốc hội, đoàn đại biểu Quốc hội sẽ làm hạn chế, gây khó khăn cho việc nghiên cứu, đóng góp ý kiến, ảnh hưởng đến chất lượng thảo luận.
Một số ý kiến cũng đề xuất giảm bớt thời gian của kỳ họp Quốc hội xuống còn 15-20 ngày hoặc chia ra làm 2 đợt; giãn khoảng cách giữa phiên thảo luận tổ với phiên họp ở Hội trường để Đoàn thư ký có thời gian tập hợp đầy đủ ý kiến của các đại biểu, tổng hợp được những vấn đề cần tập trung thảo luận, tránh trùng lắp. Theo đại biểu Trần Ngọc Vinh (Trưởng đoàn ĐBQH Hải Phòng) và Đại biểu Huỳnh Thành Lộc (Trưởng đoàn ĐBQH TPHCM), cần nghiên cứu cân đối thời gian thảo luận các dự án tại hội trường bởi hiện nay, nhiều dự án không đủ thời gian trong khi nhiều dự án lại thừa thời gian. Một số Dự án Luật đại biểu quan tâm cần truyền hình trực tiếp để cử tri cả nước theo dõi, đóng góp ý kiến và tăng thời gian thảo luận một số dự án được xã hội và cử tri quan tâm. Về vấn đề này, Đại diện đoàn ĐBQH Thanh Hóa cũng cho rằng một số dự án Luật trình Quốc hội chất lượng chưa cao, nên quá trình xem xét, nghiên cứu rất khó khăn. Do đó, cần nâng cao chất lượng các Dự án Luật trước khi trình UBTVQH, kiên quyết không đưa vào thảo luận các Dự án Luật không đảm bảo chất lượng cũng như không có tính khả thi.
Đồng tình với nội dung đổi mới về hoạt động tiếp xúc cử tri, nhất là điểm mới: Thông báo rộng rãi, công khai và tạo điều kiện thuận lợi để mọi người dân có thể tham dự; tổ chức tiếp xúc cử tri theo chuyên đề, lĩnh vực, đối tượng, địa bàn mà đại biểu Quốc hội lựa chọn, song một số đại biểu cũng cho rằng trong quá trình tiếp xúc cử tri, các chính quyền địa phương nên đến dự để nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của người dân vì trên thực tế, các vấn đề cử tri kiến nghị với Quốc hội chỉ chiếm vài phần trăm và không chỉ dừng lại việc tiếp xúc cử tri trong phạm vi mình sinh sống, mà mở rộng ở các địa phương khác.
Đại biểu Huỳnh Nghĩa, Phó Trưởng đoàn ĐBQH Đà Nẵng và Đại biểu Huỳnh Thành Lộc, Trưởng đoàn ĐB QH TPHCM cũng đề nghị cần tăng cường hoạt động thẩm tra của các cơ quan của Quốc hội và tăng cường giám sát ở địa phương để tránh trùng lặp. Về cơ chế phối hợp, một số ý kiến cho rằng, cơ quan thẩm tra tham gia ngay từ đầu quá trình soạn thảo nhưng đồng thời cũng phải bảo đảm được tính độc lập của các cơ quan thẩm tra. Nên giao cho Ủy ban pháp luật Quốc hội kiểm tra các nội dung để đảm bảo chương trình và chất lượng, đổi mới về kỹ thuật lập pháp...
Ngoài ra, nhiều đại biểu cũng kiến nghị cần có chế độ phụ cấp mới và một số chế độ, chính sách đặc thù phục vụ hoạt động của Quốc hội và hoàn thiện cơ chế thuê chuyên gia.../.