BỘ NỘI VỤ

Chủ tịch Hồ Chí Minh bỏ phiếu trong ngày Tổng tuyển cử đầu tiên, 6.1.1946

- 70 năm trước, Bác Hồ đã ra lời kêu gọi toàn dân đi bỏ phiếu trong cuộc Tổng tuyển cử đầu tiên. Những lời kêu gọi thiết tha của Người vẫn như đang âm vang trong cuộc bầu cử ĐBQH Khóa XIV và bầu cử đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2016 - 2021 hôm nay, thưa ông?

Câu nói đơn giản, ai muốn làm quan cách mạng thì đừng có bầu. Ý nghĩa câu nói đó của Bác vào trong thực tế hiện nay là rất cần thiết, vì thực tế hiện nay nhiều người không tự tay đi bầu nghiêm túc mà đi bầu hộ, bầu thay. Như thế thì chưa phát huy hết quyền làm chủ của mình và trách nhiệm chính trị của mình, ý thức trách nhiệm công dân của mình trong xây dựng và phát triển nhà nước.

PGS.TS Nguyễn Trọng Phúc: Lời kêu gọi của Bác “toàn dân đi bỏ phiếu ngày 5.1.1946”, tuy ngắn gọn nhưng đã nêu lên được mấy ý rất quan trọng: thứ nhất, bầu cử là để thực thi chế độ dân chủ và phát huy quyền làm chủ của nhân dân. Thứ hai, bầu cử là chính thể cộng hòa dân chủ, một Nhà nước dân chủ thì tất cả mọi người dân đều có quyền ứng cử và tham gia bầu cử QH của nước Việt Nam mới và những người tham gia bầu cử thì phải mang hết tinh thần, trách nhiệm của mình để xây dựng Nhà nước, xây dựng QH. Bác nói, mỗi người phải tự tay cầm lá phiếu của mình đi bỏ phiếu để bầu ra những đại biểu của mình. Còn những người được bầu thì Bác cũng nói rất rõ “cũng có thể vì số lượng đại biểu có hạn thôi mà số người ứng cử thì nhiều cho nên chắc chắn sẽ có người trúng cử và có người không trúng cử”. Đối với những người trúng cử thì phải đem hết sức mình ra để phụng sự, phục vụ tổ quốc, bảo vệ nền độc lập của tổ quốc, đồng thời mang lại lợi ích cho nhân dân và luôn luôn phải đặt lợi ích của công lên trên lợi ích riêng của mỗi con người. Còn đối với những người không trúng cử, cũng đừng vì thế mà buồn, nản chí mà sẽ cố gắng công việc và góp sức của mình vào công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước.

Như thế rất hài hòa, trong cuộc bầu cử sẽ có người trúng cử, người không trúng cử. Từ đó, ta cũng cần suy nghĩ cho cuộc bầu cử hiện nay cũng không nên quá nặng nề về việc trúng cử hay không trúng cử thì cũng đều mang hết tinh thần, trách nhiệm để xây dựng và phát triển đất nước hiện nay. Còn một ý nữa trong lời kêu gọi của Bác nêu, những người muốn làm quan cách mạng, thông qua bầu cử để ngoi lên làm quan cách mạng thì ta không nên bầu mà phải bầu những người thực sự vì dân, vì nước.

Hiện nay, các ĐBQH có điểm mới hơn ngày xưa là có lời hứa hẹn trước cử tri, theo tôi mỗi đại biểu ở mỗi cương vị, công việc khác nhau, nhưng phải có những lời hứa thiết thực và mang lại lợi ích cụ thể cho số cử tri người ta đã tin cậy bỏ phiếu cho mình. Việc hứa hẹn cao nhất hiện nay của tất cả các ứng cử viên ĐBQH và đại biểu HĐND các cấp là hết lòng, hết sức phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân, thật sự vì nước vì dân; là đại biểu của nhân và nói không với tham nhũng, lãng phí, quan liêu. Từ đó mới đi đến những lời hứa cụ thể trên từng lĩnh vực của mình.

- Bầu cử là dịp nhân dân tham gia trực tiếp xây dựng chính quyền; đồng thời những người trúng cử sẽ phải ra sức phục vụ nhân dân. Đây cũng chính là tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Nhà nước pháp quyền dân chủ, xã hội chủ nghĩa, thưa ông?

PGS.TS Nguyễn Trọng Phúc: Hiện nay, chúng ta đang xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân và vì dân do Đảng cộng sản Việt Nam lãnh đạo. Ta phải nắm vững quan điểm về xây dựng nhà nước pháp quyền. Sau cách mạng tháng Tám vừa mới tuyên bố độc lập ngày 2.9.1945, thì ngày 3.9 phiên họp đầu tiên của Chính phủ lâm thời Bác đã nêu ra yêu cầu phải tổng tuyển cử, phải soạn thảo Hiến pháp. Đây chính là sự thúc đẩy xây dựng nhà nước pháp quyền.

Nhà nước pháp quyền: một là nhà nước thực sự của dân do dân và vì dân, mọi quyền lực thuộc về nhân dân. Hai là, quyền lực nhà nước là thống nhất nhưng có sự phân công phối hợp và kiểm soát lẫn nhau giữa các cơ quan làm chức năng lập pháp, hành pháp và tư pháp. Ba là, pháp luật và Hiến pháp chi phối mọi quan hệ xã hội, mọi người phải tuân thủ pháp luật. Thứ tư, Nhà nước pháp quyền phải bảo đảm quyền con người, quyền và trách nhiệm công dân. Thứ năm, Nhà nước phải tôn trọng luật pháp quốc tế. Do đó ta cũng đòi hỏi các nước khác trên thế giới phải tôn trọng luật pháp quốc tế. Thứ sáu, Nhà nước pháp quyền do Đảng cộng sản Việt Nam lãnh đạo, theo đó phải tuân thủ nội dung đảng lãnh đạo nhà nước về phương thức…

Trong lời kêu gọi toàn dân đi bỏ phiếu, Bác đều nhấn mạnh trách nhiệm của các đại biểu và toàn bộ hệ thống chính quyền. Điều này liên quan đến bức thư của Bác ngày 17.10.1945 gửi cho UBND các cấp Bác nói “Chính phủ của chúng ta từ toàn quốc đến các làng đều là công bộc của dân” có nghĩa là để gánh việc chung cho dân chứ không phải để đè đầu dân như thời Pháp – Nhật. Chính phủ của ta không phải để cai trị dân mà Chính phủ để phục vụ dân. Từ đó, chúng ta suy tưởng cho Nhà nước của ta hiện nay là Chính phủ phục vụ dân. Hiện nay, mình cần phải nắm vững những nội dung cơ bản của một nhà nước pháp quyền, mỗi một lần bầu cử là mỗi một lần để chúng ta nói cho toàn dân biết. Nhiều người chưa hiểu rõ nhà nước pháp quyền là thế nào đâu, thậm chí cả cán bộ đảng viển chứ không chỉ người dân đâu.

Hiện nay cần tuyên truyền việc kết nối giữa tổng tuyển cử đầu tiên từ Hiến pháp 1946 cho đến Hiến pháp 2013 và nhận thức về nhà nước pháp quyền để nhân dân hiểu rõ bản chất và sẽ đi bầu với tất cả trách nhiệm của công dân về xây dựng Nhà nước ta, QH ta tốt hơn.