BỘ NỘI VỤ

Tham dự Hội thảo có các chuyên gia, các nhà khoa học, các thành viên Hội đồng thẩm định Đề án; đại diện lãnh đạo các tỉnh Quảng Ninh, Khánh Hòa, Kiên Giang; đại diện lãnh đạo các cơ quan, đơn vị thuộc và trực thuộc Bộ Nội vụ.

Phát biểu khai mạc Hội thảo, Bộ trưởng Lê Vĩnh Tân cho biết, việc xây dựng 03 Đề án thành lập đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt sẽ làm rõ được tiềm năng, thế mạnh và đặc thù của địa phương để phát triển kinh tế - xã hội vượt trội, làm cơ sở để hình thành khu vực kinh tế có tốc độ tăng trưởng cao, ổn định; góp phần thực hiện tái cơ cấu nền kinh tế cho tỉnh, cho vùng và cho cả nước; thu hút đầu tư, nâng cao sức cạnh tranh đối với khu vực và quốc tế. Đây là lần đầu tiên 03 tỉnh Quảng Ninh, Khánh Hòa và Kiên Giang cùng được tham dự, được nghe báo cáo xây dựng Đề án của tỉnh bạn và nghe ý kiến góp ý của các chuyên gia, các nhà khoa học.

Bộ trưởng Lê Vĩnh Tân đề nghị các đại biểu tham dự Hội thảo tập trung góp ý kiến, thảo luận về bố cục, kết cấu các dự thảo Đề án; về mô hình tổ chức của đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt; về cơ chế, chính sách đặc thù đối với đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt; về chính sách phát triển nguồn nhân lực…


Báo cáo đề dẫn Hội thảo, ông Phan Văn Hùng, Vụ trưởng Vụ Chính quyền địa phương cho biết, dự thảo Luật Đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt, Chính phủ đề xuất hai phương án về tổ chức chính quyền địa phương. Phương án 1, chính quyền địa phương đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt (HCKTĐB) là thiết chế Trưởng đơn vị HCKTĐB cùng các cơ quan chuyên môn trực thuộc và Trưởng Khu hành chính. Phương án 2, tổ chức một cấp chính quyền địa phương ở đơn vị HCKTĐB gồm có Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân. Trong đó, Chính phủ ưu tiên lựa chọn Phương án 1.

Sau quá trình nghiên cứu, xây dựng và chỉnh sửa nhiều lần, đến nay các Đề án thành lập đơn vị HCKTĐB cơ bản được hoàn thiện, tuy nhiên, vẫn còn nhiều vấn đề cần nghiên cứu, xin ý kiến như: cơ chế kiểm soát quyền lực đối với Trưởng đặc khu; mối quan hệ giữa Trưởng đặc khu với các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan; tổ chức và quản lý cộng đồng dân cư; quản lý nhà nước ở các khu kinh tế, khu chế xuất; cơ chế thực hiện dân chủ ở cơ sở của người dân khi không còn đơn vị hành chính cấp xã, thôn, tổ dân phố…


Báo cáo tóm tắt dự thảo Đề án, đại diện các tỉnh Quảng Ninh, Khánh Hòa, Kiên Giang đều cho rằng, việc thành lập đơn vị HCKTĐB là cần thiết trong điều kiện hiện nay nhằm góp phần tăng trưởng kinh tế - xã hội của địa phương, của khu vực và của cả nước. Các địa phương mong muốn có sự phối hợp chặt chẽ giữa việc xây dựng Dự án Luật Đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt với việc xây dựng Đề án đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt. Đồng thời, các cấp, các ngành cũng cần quan tâm, tạo điều kiện phát triển kinh tế bên cạnh hoàn thiện thể chế hành chính các đơn vị HCKTĐB.


Thảo luận tại Hội thảo, ông Nguyễn Văn Phúc, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho rằng, hiện nay có hai cách tiếp cận về đơn vị HCKTĐB. Thứ nhất, tiếp cận từ góc độ hành chính, tức là xây dựng thể chế tổ chức bộ máy hành chính rồi mới xây dựng các phương án phát triển kinh tế. Thứ hai, tiếp cận từ góc độ kinh tế, tức là xây dựng thể chế, tạo điều kiện để phát triển kinh tế, từ đó xây dựng bộ máy hành chính phù hợp để quản lý và phục vụ.

Ông Nguyễn Văn Phúc cũng cho rằng, không nên nhìn nhận đây là đơn vị hành chính cấp huyện, vị trí của đơn vị HCKTĐB phải đặc biệt, thể chế phải đơn giản, thuận lợi, dễ thực hiện, đồng thời về tổ chức nhân sự cũng mang tính đặc biệt. Về cơ cấu tổ chức, trong Đề án và Dự án Luật đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt cần đề cập đến các khu chức năng (khu vực không có dân cư sinh sống), cần có các đặc quyền bên cạnh các khu hành chính.


Ông Trần Đình Thiên, Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cho rằng, nguyên tắc tiếp cận đầu tiên là không được trái Hiến pháp. Cần phải xác định rằng, việc thành lập đơn vị HCKTĐB là Trung ương lựa chọn, đề xuất thành lập nhằm tạo đột phá phát triển kinh tế - xã hội và đây là lợi ích quốc gia chứ không phải cơ chế địa phương xin thành lập. Xây dựng Đề án trên tinh thần thời đại, hướng tới tương lai, không chỉ mang tính quản lý hiện tại, nhất thời, do đó phải xây dựng được thể chế, chính sách mở, thể chế tốt nhằm quản lý và phát triển.


Ông Thang Văn Phúc, nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ đề nghị các cấp có thẩm quyền cần quyết định sớm để thành lập các đơn vị HCKTĐB nhằm phát triển các đơn vị này lên tầm quốc tế. Mô hình đơn vị HCKTĐB phải có cơ chế thực thi rõ ràng, tạo điều kiện để các nhà đầu tư nước ngoài đầu tư vào để phát triển cơ sở hạ tầng, khoa học kỹ thuật, dịch vụ hiện đại. Đồng thời cần phân quyền mạnh mẽ cho các đơn vị HCKTĐB, lựa chọn được người có tài năng thực sự để đảm trách nhiệm vụ; có cơ chế để Thủ tướng Chính phủ bổ nhiệm người đứng đầu và cấp phó của người đứng đầu trên cơ sở đề xuất của người đứng đầu. Cùng với đó, có cơ chế kiểm tra, giám sát quyền lực của người đứng đầu. Xây dựng cơ cấu tổ chức bộ máy tinh gọn, xây dựng cơ chế hội đồng để ra quyết sách quan trọng và kiểm soát quyền lực của người đứng đầu nhưng không phải là Hội đồng nhân dân.

Nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trần Hữu Thắng đề nghị, xây dựng Đề án thành lập đơn vị HCKTĐB cần lấy kinh tế làm mục tiêu, động lực để phát triển cho cả vùng, cả quốc gia, tổ chức bộ máy hành chính cần phải phù hợp để quản lý và phục vụ phát triển kinh tế. 03 đơn vị HCKTĐB cần phải là 03 đô thị, do đó phải có quy hoạch chiến lược lâu dài và phải có cơ chế, chính sách để thu hút tinh hoa của thế giới đến đầu tư, khai thác thế mạnh của địa phương.


Đồng tình với các ý kiến phát biểu trên, nhưng ông Dương Quang Tung, nguyên Phó Viện trưởng Viện Khoa học tổ chức nhà nước, Bộ Nội vụ cho rằng, vẫn nên tổ chức Hội đồng của đơn vị HCKTĐB nhưng Hội đồng cũng phải tổ chức đặc biệt, tinh gọn. Hội đồng này không phải tổ chức theo cơ cấu mà nhân sự của Hội đồng là những người cần thiết nhằm đưa ra những quyết sách để phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.


Kết luận Hội thảo, Bộ trưởng Lê Vĩnh Tân đánh giá cao các ý kiến góp ý của các đại biểu. Qua các ý kiến, có nhiều vấn đề mới cần tiếp tục nghiên cứu, tiếp thu để hoàn thiện Đề án. 

Bộ trưởng Lê Vĩnh Tân gút lại năm vấn đề: thứ nhất, việc xây dựng 03 Đề án thành lập đơn vị HCKTĐB là vấn đề của quốc gia chứ không phải của dịa phương. Thứ hai, ưu tiên phát triển kinh tế để thiết kế bộ máy hành chính phù hợp, bộ máy này phải được thiết kế đặc biệt, không phải là đơn vị hành chính cấp tỉnh nhưng cũng không phải là đơn vị hành chính cấp huyện. Thứ ba, cần phải nghiên cứu, xây dựng được cơ chế vượt trội để phát triển nhưng phải tính đến đặc thù của địa phương, của khu vực để đầu tư phát triển. Thứ tư, đối với 03 đặc khu này, cần thiết kế các khu hành chính, khu chức năng đặc biệt, không giống mô hình tổ chức đơn vị hành chính cấp xã hiện tại. Thứ năm, đề nghị các địa phương, các chuyên gia, các nhà khoa học, các thành viên Hội đồng thẩm định Đề án tiếp tục đóng góp ý kiến, nghiên cứu, bổ sung và hoàn thiện Đề án trong thời gian sớm nhất để trình cấp có thẩm quyền trong tháng 2/2018.

Tin, ảnh: Thanh Tuấn