BỘ NỘI VỤ

Tham dự buổi Lễ có ông Lê Hải Bình, Uỷ viên dự khuyết Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương; ông Phạm Quang Nghị, nguyên Uỷ viên Bộ Chính trị, nguyên Bí thư Thành uỷ Hà Nội; ông Nguyễn Tiến Đạo, Phó Bí thư thường trực Đảng uỷ Bộ Nội vụ; ông Vũ Đăng Minh, Chánh Văn phòng Bộ Nội vụ; ông Đặng Thanh Tùng, Cục trưởng Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước; các cán bộ đi B và gia đình; đại diện lãnh đạo các đơn vị thuộc Bộ Nội vụ, Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước; đại diện lãnh đạo Sở Nội vụ, Chi cục Văn thư và Lưu trữ một số địa phương, các bảo tàng và các khách mời. 


Phát biểu tại buổi Lễ, ông Đặng Thanh Tùng, Cục trưởng Cục Văn thư Lưu trữ Nhà nước cho biết, Lễ trao hồ sơ, kỷ vật của cán bộ đi B và triển lãm “Kỷ vật thời thanh xuân” nhằm phát huy giá trị khối tư liệu đang được bảo quản tại các Trung tâm Lưu trữ quốc gia thuộc Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước – Bộ Nội vụ.

Đây cũng là hoạt động thể hiện sự tôn vinh và tri ân đối với những người có công với đất nước; nâng cao ý nghĩa giáo dục và phát huy truyền thống cách mạng trong Nhân dân, nhất là đối với thế hệ trẻ. Qua triển lãm, Ban Tổ chức mong muốn giới thiệu rộng rãi khối hồ sơ, kỷ vật nhằm thông tin để cán bộ đi B hoặc người thân sớm biết được và nhận lại hồ sơ kỷ vật của mình.


Phát biểu tại buổi Lễ, bà Trần Việt Hoa, Giám đốc Trung tâm Lưu trữ quốc gia III cho biết, hồ sơ, kỷ vật của cán bộ đi B là toàn bộ hồ sơ, giấy tờ, kỷ vật được hình thành trong quá trình hoạt động của cán bộ, công nhân viên thuộc các cơ quan Đảng, Nhà nước và các đoàn thể địa phương được cử vào Nam công tác (gọi là đi B) và từ các cán bộ miền Nam tập kết ra Bắc công tác, an dưỡng, chữa bệnh, sau đó trở về miền Nam.

Trước khi vào Nam, theo quy định, các cán bộ đi B phải gửi lại toàn bộ tư trang, hành lý, đồ dùng, vật dụng, giấy tờ và cả tài sản cá nhân... (gọi là hồ sơ, kỷ vật của cán bộ đi B) cho Ủy ban Thống nhất Chính phủ giữ. Trong mỗi bộ hồ sơ, kỷ vật của cán bộ đi B, ngoài tài liệu phản ánh những thông tin cá nhân như Sơ yếu lý lịch, phiếu cán bộ, thẻ Đảng, số Đoàn... còn có nhiều kỷ vật như huân chương, huy chương, giấy khen, bằng khen, album ảnh, nhật ký, sổ tay, thẻ tiết kiệm, công trái, vàng...


Sau khi Ủy ban Thống nhất Chính phủ giải thể năm 1976, hồ sơ, kỷ vật được chuyển về cho Ban Tổ chức Trung ương. Tháng 8/1981, Ban Tổ chức Trung ương đã chuyển giao toàn bộ hồ sơ, tài liệu của Ủy ban Thống nhất Chính phủ trong đó có khối hồ sơ, kỷ vật chuyển về cho Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước quản lý, hiện nay đang bảo quản tại Trung tâm Lưu trữ quốc gia III.


Theo bà Trần Việt Hoa, khi được bàn giao về cơ quan lưu trữ, Trung tâm Lưu trữ quốc gia III đã chỉnh lý khoa học khối tài liệu này; đồng thời, xây dựng cơ sở dữ liệu để tra cứu trên mạng internet với hơn 72.000 hồ sơ cán bộ đi B từ các tỉnh, thành trong cả nước, triển khai Đề án sao và trả hồ sơ, kỷ vật cán bộ đi B, trong đó đã trao Danh mục và sao trả 55.722 bản sao hồ sơ cán bộ đi B về Chi cục Văn thư và Lưu trữ 63 tỉnh, thành phố, phục vụ việc nhận lại hồ sơ của cán bộ đi B.

Sau khi tiếp nhận, các địa phương đã chủ động tuyên truyền, giới thiệu trên các phương tiện thông tin đại chúng về danh sách cán bộ đi B và tổ chức Lễ trao trả hồ sơ, kỷ vật cho cán bộ đi B. Hằng năm, Trung tâm Lưu trữ quốc gia III đã đón tiếp và phục vụ các cán bộ đi B, thân nhân có nhu cầu về thông tin và nhận kỷ vật tại Phòng Đọc; đồng thời, tổ chức các cuộc trưng bày, triển lãm về hồ sơ, kỷ vật của cán bộ đi B ở các tỉnh, thành phố, như: Hà Nội, Vĩnh Phúc, Quảng Trị...

Để hồ sơ, kỷ vật của cán bộ đi B trở về với chính chủ nhân của nó là hết sức cần thiết, thiêng liêng, ý nghĩa và nhân văn sâu sắc, trong khuôn khổ sự kiện, Ban Tổ chức đã trao trả, hồ sơ, kỷ vật cho 15 gia đình cán bộ đi B tại Hà Nội, trong đó có trường hợp trả vàng cho thân nhân gia đình cán bộ đi B Lê Đình Khương (quê ở Bình Định, sinh sống tại Hải Phòng).

Sau khi tiến hành trao trả hồ sơ, kỷ vật cho 15 gia đình đi B, Ban Tổ chức thực hiện nghi thức cắt băng khai mạc Triển lãm “Kỷ vật thời thanh xuân”.

Triển lãm giới thiệu chọn lọc khoảng 200 Hồ sơ, kỷ vật của cán bộ đi B giới thiệu gần 200 tài liệu, kỷ vật đi B trong số hơn 72.000 hồ sơ đang được lưu trữ tại Trung tâm Lưu trữ quốc gia III, Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước. Nội dung Triển lãm gồm 3 phần:

Phần 1: Nhiệm vụ đặc biệt: Ngày 14/6/1955, Chính phủ đã thành lập Quan hệ Bắc - Nam. Ngày 26/7/1960, Ban Quan hệ Bắc - Nam được đổi thành Ủy ban Thống nhất là “Cơ quan của Hội đồng Chính phủ có trách nhiệm quản lý công tác đấu tranh nhằm thống nhất nước nhà theo đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước”, lên kế hoạch điều động cán bộ, chi viện sức người cho miền Nam. Hàng vạn người con yêu tú của hai miền Nam - Bắc gửi đơn tình nguyện lên đường đi B đóng góp công sức cho nền độc lập, thống nhất đất nước.

Phần 2: Những kỷ vật biết nói: Những tờ chứng minh thư, sơ yếu lý lịch, những tấm bằng tốt nghiệp, bằng khen, giấy khen, huy hiệu, huân chương, huy chương, những cánh thư, những dòng đơn tình nguyện và những giấy tờ có giá trị vật chất là phiếu tiết kiệm, công trái, tiền vàng…là những kỷ vật đặc biệt. Mỗi kỷ vật là một câu chuyện, là một phần ký ức của thời thanh xuân tươi trẻ của thế hệ cán bộ cách mạng đã góp phần làm nên lịch sử của một dân tộc yêu nước.

Phần 3: Khi cuộc chiến đã đi qua: Chiến tranh đã lùi xa, đất nước được hòa bình, trong lớp lớp cán bộ đi B ngày ấy, có những người đã mãi mãi nằm lại nơi chiến trường như: Liệt sĩ Đặng Thùy Trâm, Lê Thị Bạch Cát, Nguyễn Anh Vũ, Hoàng Kim Tùng... nhiều người đã may thoát chết trở về cuộc sống đời thường, dù cơ thể không còn được lành lặn nhưng trong hoàn cảnh nào họ đều bản lĩnh, nghị lực, đem hết sức mình đóng góp cho sự nghiệp xây dựng quê hương, đất nước. 

Triển lãm là hoạt động thiết thực mà cơ quan lưu trữ thực hiện như một lời tri ân, tôn vinh những hy sinh, đóng góp của các cán bộ đi B dân sự đã góp phần làm nên thắng lợi vẻ vang của dân tộc trong cuộc trường kỳ kháng chiến chống đế quốc Mỹ cũng như trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước hiện nay. Qua Triển lãm, Ban Tổ chức mong muốn giới thiệu rộng rãi khối Hồ sơ, kỷ vật nhằm thiết thực thông tin để cán bộ đi B và người thân sớm biết được và nhận lại Hồ sơ kỷ vật của mình.





Thanh Tuấn – Hồng Nhung - Minh Châu