Cụ thể, ở địa phương, cơ sở nào lãnh đạo cấp ủy, chính quyền thực sự quyết tâm cao thì ở đó có tiến độ xây dựng nông thôn nhanh, vì những nơi này công tác tuyên truyền, công tác dân vận được làm tốt, cán bộ đảng viên gương mẫu đi đầu, mọi việc làm đều đưa ra bàn bạc, thảo luận tạo sự đồng thuận trong cán bộ và Nhân dân.
Những xã làm tốt công tác quy hoạch đất phục vụ đấu giá quyền sử dụng đất, xử lý tốt đất dôi dư, đất xen kẹp trong khu dân cư và các khoản thu khác... đã chủ động được nguồn vốn để xây dựng các công trình nông thôn mới từ ngân sách địa phương, giảm thiểu tối đa nợ đọng xây dựng cơ bản.
Chính sách hỗ trợ Chương trình của Tỉnh ủy, UBND tỉnh là rất quan trọng và cần thiết, đã giúp đẩy nhanh tiến độ xây dựng nông thôn mới toàn tỉnh; Chính sách hỗ trợ xi măng cho tất cả các xã trong tỉnh làm đường giao thông nông thôn, đường giao thông nội đồng, kiên cố hóa kênh mương; Chính sách đầu tư hỗ trợ xây dựng nhà máy cấp nước sạch nông thôn... và rất nhiều chính sách khác.
Qua đó, kinh nghiệm xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2010 - 2019 của tỉnh Hải Dương cần tiến hành đồng thời 3 nhiệm vụ chính của Chương trình, gồm: (1) Xây dựng kết cấu hạ tầng nông thôn hiện đại; (2) Đầu tư cho phát triển sản xuất nông nghiệp, tiểu thủ công nghiệp (quy hoạch chỉnh trang đồng ruộng, kiên cố hóa kênh mương, dồn điền đổi thửa, xây dựng các mô hình sản xuất, hỗ trợ phát triển làng nghề...); (3) Duy trì và phát triển các loại hình văn hóa làng xã (văn hóa lễ hội, tâm linh, hoạt động văn nghệ, thể thao, khuyến học); đặc biệt, là các hoạt động bảo vệ môi trường sinh thái và chăm sóc sức khỏe nhân dân để đảm bảo tính bền vững của Chương trình.
8 nhiệm vụ, giải pháp xây dựng nông thôn mới
Thứ nhất, nâng cao năng lực các thành viên Ban chỉ đạo và bộ máy giúp việc các cấp, các thành viên Ban Chỉ đạo các cấp tăng cường chỉ đạo, đôn đốc thực hiện các tiêu chí nông thôn mới thuộc lĩnh vực, địa phương được phân công, thường xuyên kiểm tra tiến độ xây dựng nông thôn mới ở cơ sở. Đề xuất những giải pháp với cấp ủy, chính quyền cùng cấp và cấp trên; tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong xây dựng nông thôn mới giúp cho các xã sớm hoàn thành các tiêu chí còn lại.
Các thành viên Ban Chỉ đạo của tỉnh có kế hoạch làm việc với địa phương về nội dung UBND cấp huyện đăng ký các xã về đích hàng năm để tránh trường hợp các xã đăng ký, nhưng hết năm vẫn không về đích được.
Ban Chỉ đạo cấp tỉnh, huyện có kế hoạch kiểm tra, chỉ đạo các xã đã đạt chuẩn nông thôn mới cần thường xuyên duy trì, nâng cao chất lượng các tiêu chí đã đạt. Kiểm tra, đôn đốc các xã đăng ký đạt chuẩn nhiều năm, nhưng chưa đạt chuẩn; giúp các xã kịp thời tháo gỡ những khó khăn vướng mắc để đạt chuẩn nông thôn mới.
Nâng cao vai trò trách nhiệm cấp ủy, chính quyền các cấp, nhất là vai trò người đứng đầu trong xây dựng nông thôn mới. Các sở, ngành đưa vào chương trình công tác năm các nhiệm vụ về xây dựng nông thôn mới. Xác định nội dung xây dựng nông thôn mới là nhiệm vụ chính trị của các địa phương, các ngành, cơ quan các cấp liên quan trong tỉnh.
Thứ hai, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động, tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, quán triệt các chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước, quy định của tỉnh về thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới trong các tầng lớp Nhân dân để phát huy cao sự tham gia tích cực, chủ động của nhân dân và sự quan tâm của toàn xã hội thi đua xây dựng nông thôn mới.
Thứ ba, tăng cường huy động các nguồn lực xây dựng nông thôn mới, các địa phương cân đối, bố trí tỷ lệ ngân sách phù hợp cho xây dựng nông thôn mới và tăng cường huy động, lồng ghép các nguồn lực phục vụ xây dựng nông thôn mới.
Ban Chỉ đạo các xã chủ động trong việc huy động ngân sách địa phương và tích cực vận động Nhân dân đóng góp (bằng tiền, ngày công, hiến đất) xây dựng nông thôn mới; tranh thủ sự ủng hộ của các nhà hảo tâm, con em xa quê thành đạt tài trợ xây dựng các công trình nông thôn mới. Linh hoạt lồng ghép Chương trình với các chương trình phát triển kinh tế xã hội khác (nguồn vốn hỗ trợ của cấp trên) để đẩy nhanh tiến độ thực hiện.
Thứ tư, đẩy mạnh chỉ đạo phát triển sản xuất nông nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, làng nghề, tập trung triển khai các dự án phát triển sản xuất nông nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, ưu tiên phát triển những sản phẩm mà địa phương đang sản xuất, có lợi thế cạnh tranh, có thị trường ổn định; chú trọng đến tổ chức lại sản xuất, ứng dụng khoa học công nghệ và đào tạo nghề cho lao động nông thôn.
Phát triển các hình thức hợp tác kinh tế phù hợp đối với từng lĩnh vực trồng trọt, chăn nuôi, thủy sản, thủy lợi, lâm nghiệp. Xây dựng và nhân rộng các mô hình hợp tác xã, tổ hợp tác hoạt động có hiệu quả; mô hình liên kết giữa nông hộ với doanh nghiệp để thúc đẩy kinh tế hộ, kinh tế trang trại phát triển. Tùy theo điều kiện, lợi thế của từng địa phương để xây dựng phong trào mỗi địa phương có một sản phẩm nông nghiệp, tiểu thủ công nghiệp có nhãn hiệu, thương hiệu, có sức cạnh tranh trên thị trường.
Thứ năm, xây dựng các công trình hạ tầng kỹ thuật và đảm bảo vệ sinh môi trường nông thôn, xây dựng hoàn thiện các công trình hạ tầng thiết yếu ở thôn, xã trực tiếp gắn với phát triển sản xuất, đời sống của Nhân dân như giao thông, thủy lợi, nước sạch, môi trường. Chỉ đạo xây dựng và nhân rộng các mô hình ứng dụng khoa học công nghệ và nâng cao nhận thức của người dân trong xử lý rác thải, nước thải từ hộ gia đình.
Thứ sáu, tiếp tục đẩy mạnh phát triển giáo dục, y tế và xây dựng đời sống văn hóa nông thôn mới, giữ vững an ninh trật tự ở nông thôn; tiếp tục xây dựng đời sống văn hóa nông thôn; giữ gìn và phát huy nét truyền thống văn hóa tốt đẹp của từng thôn, xã. Cải thiện chất lượng giáo dục, chăm sóc sức khỏe ban đầu và khám chữa bệnh; thực hiện tốt chính sách bảo hiểm y tế cho người dân nông thôn. Giữ gìn an ninh trật tự ở nông thôn; chú trọng và nhân rộng mô hình tự quản về an ninh trật tự ở thôn, xóm; phát huy vai trò của các tổ chức đoàn thể và người có uy tín trong cộng đồng.
Thứ bảy, đẩy nhanh tiến độ thực hiện đối với các xã khó khăn, bên cạnh việc hỗ trợ các xã đăng ký đạt chuẩn nông thôn mới, tiếp tục quan tâm hỗ trợ các xã khó khăn, có số tiêu chí nông thôn mới đạt thấp để các xã có điều kiện xây dựng hoàn thành các tiêu chí nông thôn mới.
Thứ tám, giải pháp xử lý nợ xây dựng cơ bản trong xây dựng nông thôn mới, các xã tích cực triển khai đấu giá quyền sử dụng đất, xử lý đất dôi dư, đất xen kẹp và các nguồn thu khác về ngân sách xã để thanh toán các khoản nợ. Đối với những xã đăng ký đạt chuẩn nông thôn mới hàng năm, căn cứ vào khả năng của địa phương và nguồn vốn huy động được để xây dựng các công trình có quy mô phù hợp, đảm bảo trước khi đề nghị tỉnh thẩm định không có nợ đọng xây dựng cơ bản./.
Anh Cao