Nữ tri thức là những người được đào tạo cơ bản, có kiến thức, có trình độ và có nhiều đóng góp cho sự nghiệp nghiên cứu khoa học. Bên cạnh công tác nghiên cứu, họ còn là những người vợ, người mẹ với những thiên chức của người phụ nữ trong gia đình. Hiện nay, trong nghiên cứu khoa học, với niềm đam mê khoa học vượt qua mọi khó khăn vất vả để có những phát minh, công trình nghiên cứu mới được áp dụng vào cuộc sống phục vụ cho xã hội, ngày càng nhiều phụ nữ có trình độ chuyên môn cao. Bên cạnh công tác chuyên môn, nhiều chị còn tham gia công tác quản lý và đảm nhận những trách nhiệm quan trọng khác như: Viện trưởng, phó viện trưởng các viện chuyên ngành; trưởng, phó phòng, phụ trách các nhóm chuyên môn, chủ nhiệm đề tài các cấp…
Những khó khăn hạn chế mà nữ tri thức gặp phải
Tuy đạt được nhiều thành tựu đáng tự hào đóng góp vào sự nghiệp nghiên cứu khoa học, song thực tế các nhà khoa học nữ vẫn còn gặp nhiều khó khăn trong cuộc sống. Để trở thành một nhà khoa học, người phụ nữ phải cùng một lúc phải dung hòa được cuộc sống gia đình vừa phải phấn đấu trong sự nghiệp. Do điều kiện thực tế cuộc sống, nhiều cán bộ khoa học nữ phải dành nhiều thời gian cho gia đình, chăm lo con cái, không đủ thời gian để cập nhật thông tin, trau dồi kiến thức. Muốn phấn đấu trong sự nghiệp nhiều chị đã phải hi sinh một phần hạnh phúc gia đình hoặc ngược lại. Do đó, người phụ nữ rất cần sự ủng hộ từ gia đình để có thể yên tâm công tác, cống hiến tài năng cho khoa học.
Khẳng định vai trò của nữ tri thức trong khoa học
Phát huy những phẩm chất cao quý, tốt đẹp của người phụ nữ Việt Nam trong lịch sử, nữ tri thức luôn đoàn kết, năng động, sáng tạo với lòng quyết tâm bước tiếp con đường nghiên cứu để có những công trình nghiên cứu đem lại lợi ích cho cộng đồng.
Nhằm tôn vinh, cổ vũ, khuyến khích những đóng góp của nữ tri thức trong nghiên cứu khoa học, đã có nhiều chương trình, hoạt động được tổ chức như giải thưởng Kovalevskaia, L'OREAL và giải thưởng phụ nữ Việt Nam. Tính từ năm 2003 đến nay, Viện Hàn lâm KHCNVN đã có 02 tập thể nữ và 01 cá nhân được trao tặng giải thưởng Kovalevskaia, 01 tập thể và 02 cá nhân được trao tặng giải thưởng phụ nữ Việt Nam. Đặc biệt là trong 5 năm từ 2009 đến nay, có 06 nữ tiến sĩ trẻ dưới 40 tuổi được trao tặng giải thưởng L'OREAL. Nhân dịp 8/3 năm nay, 08 nữ tiến sĩ bảo vệ luận án xuất sắc trong năm 2011-2012 được nhận bằng khen và giải thưởng của hội liên hiệp phụ nữ Việt nam và hội Nữ trí thức Việt nam.
Hội nữ tri thức Việt Nam phối hợp với Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ), Chương trình Đổi mới Sáng tạo Việt Nam - Phần Lan tổ chức chương trình "Phụ nữ với sở hữu trí tuệ và nghiên cứu khoa học" với 12 buổi tọa đàm một năm. Mỗi cuộc tọa đàm với các lĩnh vực khác nhau giúp các nữ khoa học công bố các chương trình nghiên cứu có tính ứng dụng, thực tiễn cao. Một diễn đàn chung để tìm hiểu về Luật Sở hữu trí tuệ, bảo vệ quyền lợi cho các kết quả nghiên cứu của nữ tri thức khoa học, giúp xã hội đánh giá đúng khả năng của phụ nữ và thực hiện quyền bình đẳng trong hoạt động nghiên cứu. Qua đó, nữ tri thức nâng cao được vị thế của mình.
Quan tâm tới đội ngũ nữ tri thức bằng chính các chế độ, chính sách hợp lý sẽ trở thành động lực hết sức quan trọng để động viên, thu hút và nâng cao khả năng lao động sáng tạo của họ. Sự ra đời của Ban Vì sự tiến bộ phụ nữ và Chi hội nữ tri thức Viện Hàn lâm KHCNVN đã thể hiện sự quan tâm của Đảng bộ, lãnh đạo Viện với đội ngũ nữ tri thức đang công tác, đóng góp sức lực cho sự phát triển của Viện nói riêng và của đất nước nói chung.