Lý do mọi người bắt đầu hút thuốc và tại sao lại khó để dừng lại

26/09/2024 14:04

Mọi việc đều cần có lý do để khởi đầu và kết thúc, hút thuốc lá và cai bỏ thuốc cũng cần có lý do, tuy nhiêu lý do cho sự khởi đầu của việc hút thuốc lá luôn dễ dàng để thỏa hiệp nhưng để dừng lại hoặc chấm dứt việc hút thuốc lá với rất nhiều người là một việc vô cùng khó

Lý do mọi người bắt đầu hút thuốc?

Hầu hết những người hút thuốc bắt đầu hút thuốc khi họ còn là thanh thiếu niên. Những người có bạn bè hoặc cha mẹ hút thuốc có nhiều khả năng bắt đầu hút thuốc hơn những người không hút thuốc. Một số thanh thiếu niên nói rằng họ "chỉ muốn thử" hoặc họ nghĩ rằng hút thuốc là "ngầu".

Các quảng cáo, giảm giá và các chương trình khuyến mại khác của ngành công nghiệp thuốc lá luôn tràn lan và có ảnh hưởng lớn đến xã hội. Ngành công nghiệp thuốc lá chi hàng tỷ đô la mỗi năm để tạo ra và tiếp thị quảng cáo hút thuốc là thú vị, quyến rũ và an toàn. Việc sử dụng thuốc lá cũng được thể hiện trên mọi nền tảng truyền thông như trong các trò chơi điện tử, mạng xã hội trực tuyến và trên truyền hình đặc biệt là các diễn viên điện ảnh hút thuốc trên các bộ phim đều gây ấn tượng tới khán giả xem truyền hình, các nghiên cứu cho thấy những người trẻ tuổi nhìn thấy hút thuốc trong phim có nhiều khả năng bắt đầu hút thuốc hơn.

Việc sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nóng và các thiết bị “hút thuốc lá điện tử” thời trang, công nghệ cao thường bị coi là vô hại, dễ mua , dễ sử dụng hơn các sản phẩm thuốc lá truyền thống. Hơn nữa các loại thuốc lá mới này đa dạng loại hình và mùi vị khiến cho thị trường cung cấp phong phú, đa dạng và đáp ứng nhu cầu của rất nhiều người sử dụng 

Bất kỳ ai bắt đầu sử dụng thuốc lá đều có thể bị nghiện nicotine. Nicotine là chất gây nghiện đã biết trong thuốc lá. Sử dụng thường xuyên các sản phẩm thuốc lá dẫn đến nghiện ở nhiều người dùng. Nicotine là một loại thuốc có trong thuốc lá tự nhiên và được cho là gây nghiện như heroin hoặc cocaine. Các nghiên cứu cho thấy hút thuốc có nhiều khả năng trở thành thói quen trong những năm tuổi thiếu niên. Bạn càng trẻ khi bắt đầu hút thuốc, bạn càng có nhiều khả năng bị nghiện nicotine. Theo Báo cáo của Tổng cục Phẫu thuật (SGR) năm 2014, ước tính rằng khoảng 3 trong số 4 học sinh trung học hút thuốc sẽ trở thành người lớn hút thuốc - ngay cả khi họ có ý định bỏ thuốc sau vài năm.

Nicotine ảnh hưởng  mạnh đến người sử dụng: 
•    Nicotine và các hóa chất khác trong khói thuốc lá dễ dàng được hấp thụ vào máu qua phổi. Từ đó, nicotine nhanh chóng lan truyền khắp cơ thể.
•    Khi dùng với lượng nhỏ, nicotine gây ra cảm giác dễ chịu và làm người dùng mất tập trung khỏi cảm giác khó chịu. Điều này khiến người dùng thuốc lá muốn sử dụng nhiều hơn. Nó tác động lên phản ứng hóa học của não và hệ thần kinh trung ương, ảnh hưởng đến tâm trạng. Nicotine hoạt động rất giống với các loại thuốc gây nghiện khác, bằng cách làm tràn ngập các mạch tưởng thưởng của não bằng một chất hóa học gọi là dopamine. Nicotine cũng tạo ra một chút adrenaline – không đủ để nhận thấy, nhưng đủ để làm tim đập nhanh và tăng huyết áp.
•    Nicotine đến não trong vòng vài giây sau khi hít một hơi, và tác dụng của nó bắt đầu mất đi trong vòng vài phút. Người dùng có thể bắt đầu cảm thấy khó chịu và bồn chồn. Thông thường, nó không đạt đến mức các triệu chứng cai thuốc nghiêm trọng, nhưng người sử dụng sản phẩm sẽ cảm thấy khó chịu hơn theo thời gian. Đây là lý do thường khiến người đó châm thuốc trở lại. Đến một lúc nào đó, người đó sử dụng thuốc lá, cảm giác khó chịu sẽ biến mất và chu kỳ tiếp tục. Nếu người đó không hút thuốc trở lại sớm, các triệu chứng cai thuốc sẽ trở nên tồi tệ hơn theo thời gian.
•    Khi cơ thể thích nghi với nicotine, những người sử dụng nó có xu hướng tăng lượng thuốc lá họ sử dụng. Điều này làm tăng lượng nicotine trong máu của họ và cần nhiều thuốc lá hơn để có được hiệu ứng tương tự. Đây được gọi là khả năng chịu đựng . Theo thời gian, một mức nicotine nhất định sẽ đạt được và người đó sẽ cần tiếp tục sử dụng để giữ mức nicotine trong phạm vi thoải mái.
•    Những người hút thuốc có thể nhanh chóng trở nên phụ thuộc vào nicotine và bị các triệu chứng cai thuốc về thể chất và cảm xúc (tâm lý hoặc tinh thần) khi họ ngừng hút thuốc. Các triệu chứng này bao gồm cáu kỉnh, lo lắng, đau đầu và khó ngủ. Tuy nhiên, dấu hiệu thực sự của chứng nghiện là mọi người vẫn hút thuốc mặc dù họ biết rằng hút thuốc có hại cho họ - ảnh hưởng đến cuộc sống, sức khỏe và gia đình của họ theo những cách không lành mạnh. Trên thực tế, hầu hết những người hút thuốc đều muốn bỏ thuốc.

Các nhà nghiên cứu cũng đang xem xét các hóa chất khác trong thuốc lá khiến việc bỏ thuốc trở nên khó khăn. Trong não của động vật, khói thuốc lá gây ra những thay đổi về mặt hóa học mà không được giải thích đầy đủ bởi tác động của nicotine.

Lượng nicotine trung bình trong một điếu thuốc lá thông thường là khoảng 1 đến 2 miligam (mg). Lượng bạn thực sự hấp thụ phụ thuộc vào cách bạn hút thuốc, số lần bạn hít vào, mức độ hít vào sâu và các yếu tố khác.

Khoảng 2 trong số 3 người hút thuốc nói rằng họ muốn bỏ thuốc và khoảng một nửa cố gắng bỏ thuốc mỗi năm, nhưng ít người thành công nếu không có sự giúp đỡ. Điều này là do họ không chỉ trở nên phụ thuộc về mặt thể chất vào nicotine mà còn phụ thuộc mạnh mẽ về mặt cảm xúc (tâm lý). Nicotine ảnh hưởng đến hành vi, tâm trạng và cảm xúc. Nếu một người sử dụng thuốc lá là để kiểm soát những cảm giác và cảm xúc khó chịu, thì điều này có thể trở thành vấn đề đối với họ khi họ cố gắng bỏ thuốc. Một người hút thuốc có thể liên kết việc hút thuốc với các hoạt động xã hội và nhiều hoạt động khác nữa. Tất cả những yếu tố này khiến việc hút thuốc trở thành một thói quen khó bỏ.

Trên thực tế, bỏ thuốc lá có thể khó hơn là ngừng sử dụng cocaine hoặc thuốc phiện như heroin. Vào năm 2012, các nhà nghiên cứu đã xem xét 28 nghiên cứu khác nhau về những người đang cố gắng cai nghiện chất gây nghiện mà họ nghiện. Họ phát hiện ra rằng khoảng 18% có thể cai rượu, và hơn 40% có thể cai thuốc phiện hoặc cocaine, nhưng chỉ có 8% có thể cai thuốc lá.

Nicotine luôn ẩn tàng trong các sản phẩm thuốc lá. Ví dụ Nicotine trong xì gà. Những người hít khói xì gà hấp thụ nicotine qua phổi nhanh như những người hút thuốc lá. Đa số xì gà cỡ lớn có lượng nicotine bằng một vài điếu thuốc lá. Thuốc lá chứa trung bình khoảng 8 miligam (mg) nicotine, nhưng chỉ cung cấp khoảng 1 đến 2 mg nicotine. Nhiều thương hiệu xì gà lớn phổ biến có lượng nicotine từ 100 đến 200 mg, hoặc thậm chí lên đến 444 mg. Lượng nicotine mà một điếu xì gà cung cấp cho một người hút thuốc có thể thay đổi rất nhiều, ngay cả giữa những người hút cùng một loại xì gà. Với những yếu tố này và sự đa dạng về kích cỡ xì gà, gần như không thể ước tính chính xác lượng nicotine mà những điếu xì gà lớn hơn cung cấp.
Xì gà nhỏ có kích thước và hình dạng như thuốc lá có lượng nicotine tương đương với thuốc lá. Nếu hút như thuốc lá (hít vào), chúng sẽ cung cấp lượng nicotine tương tự – 1 đến 2 mg.

Thuốc lá không khói cũng cung cấp một lượng nicotine cao. Nicotine đi vào máu từ miệng hoặc mũi và được đưa đến mọi bộ phận của cơ thể. Nicotine trong thuốc lá không khói được đo bằng miligam (mg) nicotine trên một gam (g) thuốc lá. Lượng nicotine này thay đổi tùy theo nhãn hiệu thuốc lá, độ pH của sản phẩm …. ví dụ như từ 4 đến 25 mg/g đối với thuốc lá hít ẩm, từ 11 đến 25 mg/g đối với thuốc lá hít khô và từ 3 đến 40 mg/g đối với thuốc lá nhai. 

Tuy nhiên, nồng độ nicotine trong máu đã được chứng minh là gần như bằng nhau khi so sánh những người hút thuốc lá và những người sử dụng thuốc lá không khói.

Các sản phẩm thuốc lá không cháy như thuốc lá nung nóng, các sản phẩm thuốc lá hòa tan có thể ăn được, thuốc lá Gel nicotine thoa lên da và hấp thụ qua da  đều có chứa nicotine và có thể dẫn đến nghiện nicotine.

Chất lỏng điện tử trong hầu hết các loại thuốc lá điện tử (vape) đều chứa nicotine. Tuy nhiên, nồng độ nicotine không giống nhau ở tất cả các loại thuốc lá điện tử và đôi khi nhãn sản phẩm không liệt kê hàm lượng nicotine thực sự.

Có một số nhãn hiệu thuốc lá điện tử tuyên bố không chứa nicotine nhưng thực tế lại có chứa nicotine.
 

Tại sao cai thuốc lá lại khó đến vậy?

Cai thuốc lá là cả về mặt thể chất và tinh thần. Về mặt thể chất, cơ thể người sử dụng đang phản ứng với sự thiếu hụt nicotine. Về mặt tinh thần, người sử dụng phải đối mặt với việc từ bỏ một thói quen, đòi hỏi phải thay đổi lớn về hành vi. Về mặt cảm xúc, người sử dụng có thể cảm thấy như thể mình đã mất đi người bạn thân nhất. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người sử dụng thuốc lá không khói gặp nhiều khó khăn trong việc cai thuốc lá như những người muốn cai thuốc lá.

Không có nguy hiểm nào trong việc cai thuốc lá, nhưng các triệu chứng có thể gây khó chịu. Chúng thường bắt đầu trong vòng vài giờ và đạt đỉnh điểm khoảng 2 đến 3 ngày sau khi hầu hết nicotine và các sản phẩm phụ của nó được đào thải khỏi cơ thể. Các triệu chứng cai thuốc lá có thể kéo dài vài ngày đến vài tuần. Chúng sẽ cải thiện mỗi ngày khi một người không hút thuốc lá nữa.

Các triệu chứng cai thuốc lá có thể bao gồm một hoặc nhiều triệu chứng bất kỳ sau đây:
•    Chóng mặt (có thể kéo dài một hoặc hai ngày sau khi bỏ thuốc)
•    Trầm cảm
•    Cảm giác thất vọng, mất kiên nhẫn và tức giận
•    Sự lo lắng
•    Sự cáu kỉnh
•    Khó ngủ, bao gồm khó đi vào giấc ngủ và duy trì giấc ngủ, gặp ác mộng hoặc thậm chí là ác mộng
•    Khó tập trung
•    Sự bồn chồn hoặc buồn chán
•    Đau đầu
•    Mệt mỏi
•    Tăng cảm giác thèm ăn
•    Tăng cân
•    Nhịp tim chậm hơn
•    Táo bón và đầy hơi
•    Ho, khô miệng, đau họng và chảy nước mũi
•    Ngực căng tức

Những triệu chứng này luôn có thể khiến một người muốn cai thuốc lá bắt đầu sử dụng thuốc lá trở lại để tăng nồng độ nicotine trong máu và chấm dứt các triệu chứng.
 

Hạnh Phạm